Iran een jaar na de dood van Mahsa Amini: burgerprotesten en repressie

24 september 2023 – De mensen in Iran die hun leven riskeren om zich te verzetten tegen een wrede dictatuur hebben effectieve steun en bescherming nodig van de wereldgemeenschap. Internationale hulp is dringend nodig om de onderdrukking te stoppen.

16 september was de eerste verjaardag van de dood van de 22-jarige Iraanse Mahsa Amini. Haar moord door de zedenpolitie van het regime had in september 2022 in heel Iran demonstraties voor vrijheid en mensenrechten uitgelokt. Het was de grootste volksopstand tegen de dictatuur tot nu toe.

Ondanks de meest brute repressie kon het regime het verzet van het volk tegen de heerschappij van het onrecht niet uitroeien. De verjaardag van Mahsa Amini’s dood werd door mensen in heel Iran aangegrepen om hun protesten tegen het regime te hervatten en de slachtoffers van het geweld van het regime te herdenken met waken en herdenkingsevenementen.

Het regime reageerde op de hernieuwde opstand van de bevolking opnieuw met de hardste repressie en massa-arrestaties. Amjad Amini (foto), de vader van Mahsa Amini, werd ook kort gearresteerd en vervolgens onder huisarrest geplaatst. Troepen van het regime verhinderden hem het graf van zijn dochter te bezoeken en sloten het familiehuis in Saghez, in het noordwesten van Iran, af. Ook de toegang tot de begraafplaats van Saghez werd geblokkeerd en de door de familie aangekondigde herdenkingsdienst werd verhinderd.

De moeder van Mahsa Amini bedankte iedereen op sociale media voor hun medeleven in de afgelopen twaalf maanden, ondanks alle verboden. Iraniërs uit het hele land hadden het graf van haar dochter bezocht en hun steun betuigd in oproepen en berichten.

Familieleden van slachtoffers van het geweld van het regime worden al wekenlang onderworpen aan intensievere represailles. Ze worden bedreigd, geïntimideerd, willekeurig gearresteerd en veroordeeld tot gevangenisstraffen omdat ze “de staatsveiligheid in gevaar zouden brengen”.

Onder de gearresteerde familieleden is Farzaneh Barzekar (foto). Ze zit sinds 3 september vast in de gevangenis in de Noord-Iraanse stad Ghaemshahr. Farzaneh Barzekar eist gerechtigheid voor haar zoon Erfan Rezai. De 21-jarige Erfan werd doodgeschoten door het regime tijdens een vreedzame protestbijeenkomst in september 2022.

In de herfst van 2022 gebruikte het regime in Teheran het grofste geweld om massaprotesten tegen de dictatuur neer te slaan. Ten minste 750 mannen, vrouwen en kinderen werden gedood. Steeds meer families eisen gerechtigheid voor hun gedode familieleden en tonen publiekelijk hun solidariteit met de protestbeweging. De families herdenken de slachtoffers met devoties en waken. Ze eisen dat de functionarissen van het regime die verantwoordelijk zijn voor de repressie strafrechtelijk ter verantwoording worden geroepen.

Op de verjaardag van de dood van Mahsa Amini gingen deze wakes door ondanks de repressie, en voor de komende dagen en weken werden nog meer herdenkingen aangekondigd, ook al heeft het regime wakes en gebeden bij de graven van de slachtoffers verboden. De families blijven aandringen op hun recht om de doden te herdenken en om opheldering en gerechtigheid te eisen.

In de weken voorafgaand aan de herdenking probeerde het regime de bevolking al te intimideren met repressieve maatregelen. Volgens mensenrechtenactivisten zijn er de afgelopen twee maanden meer dan 300 activisten gearresteerd. Honderden studenten werden van universiteiten of uit hun studentenkamers gestuurd. Tientallen hoogleraren zijn geschorst.

Sinds 16 september zijn er in heel Iran voortdurend arrestaties gemeld. Onder de gearresteerden zijn verschillende mannen, vrouwen en kinderen die door het regime zijn ontvoerd en nu als vermist worden beschouwd. Het rechtssysteem van het regime weigert informatie te geven over de verblijfplaats van de gevangenen.

Onder de vermisten is het 14-jarige schoolmeisje Yekta Dodangeh (foto). Ze werd op de avond van 16 september ontvoerd door troepen van het regime in Teheran. In haar laatste telefoontje naar haar familie was ze in de buurt van het Azadi-plein en meldde ze dat ze gearresteerd was.

Alleen al sinds 16 september zijn er honderden arrestaties gemeld in de regio Teheran. Onder de gearresteerden zijn veel vrouwen. Volgens rapporten van mensenrechtenactivisten worden 130 van de gearresteerde vrouwen momenteel in isoleercellen vastgehouden in de beruchte Gharchak gevangenis in het oosten van Teheran. Ze worden berecht omdat ze “de staatsveiligheid in gevaar zouden hebben gebracht”.

De mensen in Iran die hun leven riskeren om zich te verzetten tegen een wrede dictatuur hebben effectieve steun en bescherming nodig van de wereldgemeenschap. Internationale hulp is dringend nodig om de onderdrukking te stoppen.