Op 23 januari werd in Iran opnieuw een jongeman geëxecuteerd voor deelname aan de protesten voor vrijheid en mensenrechten in 2022. De executie werd internationaal sterk veroordeeld, onder andere door mensenrechtenexperts van de VN en de Europese Unie.
Het regime in Teheran gebruikt executies steeds vaker om de protestbeweging in Iran te intimideren. Het meest recente geëxecuteerde slachtoffer, de 23-jarige Mohammad Ghobadlou, werd ter dood veroordeeld in verband met de protesten tegen de dictatuur na twee oneerlijke processen in december 2022. In deze processen werden “bekentenissen” gebruikt die door foltering werden afgedwongen. Mohammad Ghobadlou leed aan een geestesziekte en werd ook gemarteld doordat hem medicijnen voor zijn aandoening werden onthouden. Volgens internationaal recht en internationale mensenrechtennormen mag de doodstraf niet worden toegepast op mensen met een geestesziekte.
VN-experts roepen het Iraanse regime op het internationale recht te respecteren en de gruwelijke executies van demonstranten te stoppen
In Genève hebben verschillende VN-mensenrechtenexperts de executie van Mohammad Ghobadlou in de sterkst mogelijke bewoordingen veroordeeld en het regime in Teheran opgeroepen om zijn verplichtingen onder internationale mensenrechtenverdragen na te komen. Tot de deskundigen behoren Javaid Rehman, speciaal rapporteur voor de situatie van de mensenrechten in Iran, en Morris Tidball-Binz, speciaal rapporteur voor buitengerechtelijke, standrechtelijke of willekeurige executies.
De experts zeiden dat ze verontrust waren over de oneerlijke processen in de zaak van Mohammad Ghobadlou en andere gevallen waarin de internationale regels voor een eerlijke rechtsgang waren geschonden. De geëxecuteerden kregen geen toegang tot advocaten tijdens hun detentie en proces.
Ten minste vier mensen in Iran lopen naar verluidt het risico geëxecuteerd te worden in verband met de landelijke protesten, waaronder de gevangenen Abbas Kourkouri en Gholamreza Rasaei, terwijl ten minste 15 anderen de doodstraf riskeren.
“We zijn verbijsterd over de ongekende stijging van het aantal executies in Iran, waarbij we opmerken dat in 2023 ten minste 834 mensen werden geëxecuteerd, waaronder 8 mensen die in verband worden gebracht met de landelijke protesten,” zeiden de experts. “We dringen er bij de Iraanse regering op aan om deze gruwelijke golf van executies te stoppen.”
Europese Unie veroordeelt de executies in Iran scherp
In een verklaring op 23 januari veroordeelde de EU ook de executie van Mohammad Ghobadlou en riep het Iraanse regime op om onmiddellijk te stoppen met het opleggen en uitvoeren van doodvonnissen aan demonstranten. Het gebruik van de doodstraf als reactie op binnenlandse dissidenten is onaanvaardbaar. De toename van het aantal executies in Iran vorig jaar en de huidige stijging van het aantal executies zijn verschrikkelijk.
De Europese Unie heeft er bij het regime in Teheran op aangedrongen af te zien van het gebruik van de doodstraf en van toekomstige executies, en een consequent beleid te voeren dat gericht is op de volledige afschaffing van de doodstraf. Het regime moet zijn verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht nakomen. De grondrechten, waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting en vreedzame vergadering, moeten in alle omstandigheden worden geëerbiedigd.
Amnesty International: Golf van executies moet tastbare diplomatieke gevolgen hebben
Amnesty International eist dat de voortdurende veronachtzaming van het recht op leven door de Iraanse autoriteiten consequenties moet hebben:
“Amnesty International roept het Iraanse leiderschap op om de doodstraf af te schaffen en een einde te maken aan de praktijk van schijnprocessen. De mensenrechtenorganisatie richt zich tot de Duitse regering en roept op tot ernstige diplomatieke consequenties ten opzichte van Iran.”
“De golf van executies in Iran moet tastbare diplomatieke gevolgen hebben. De internationale gemeenschap en de Duitse regering moeten hun inspanningen opvoeren om de doodstraf in Iran af te schaffen en een einde te maken aan schijnprocessen. Ze moeten gebruik maken van de mogelijkheden van universele rechtspraak om de verantwoordelijken voor het gerecht te brengen.”
