Net als veel andere landen kampt Iran met een sterke milieuproblematiek. Teheran heeft te maken met een sterke luchtvervuiling.
Daarnaast zorgen ontbossing, verwoestijning, watervervuiling en vervuiling door het lekken van aardolie voor ernstige problemen voor de volksgezondheid.
Het nieuwe beeld van de noordelijke provincies Gilan, Mazandarin en Golestan. Overal zijn hoge flatgebouwen en villa’s van de nieuwe elite uit Teheran. Eens – niet zo lang geleden – was dit allemaal oerbos: taxuswouden bedekten drie miljoen jaar lang het noorden en westen van Iran. Het Elboers-gebergte ziet er alleen vanuit de verte ongerept uit. De verende bosgrond is niet alleen bezaaid met bladeren, maar ook met plastic flessen, lege sigarettenpakjes en rommel allerhande.
De bevolking is in twintig jaar verdubbeld en de jonge generatie geeft niks om het milieu. Het doet hen niks dat ze met hun afval de bossen vervuilen.
Het is vooral de afwezigheid van goede wetgeving voor landgebruik die de bosgebieden doet inkrimpen en een voortschrijdende verwoestijning van de Iraanse hoogvlakte veroorzaakt. Mensen met politieke of economische macht krijgen de vergunningen in handen om de bossen te exploiteren, en doen helemaal wat ze willen.
Niet alleen de Kaspische wouden op de hellingen van het Elboers-gebergte, maar ook de bossen in het centrum van het land, de bossen van Arasbaran op de hellingen van het Zagrosgebergte en de kustwouden aan de Perzische Golf in het zuidoosten.
De Kaspische Zee zelf, de grootste binnenzee ter wereld met haar immense scholen steur, verandert in een immense open riool voor de landen eromheen – Azerbeidzjan, Rusland, Kazachstan, Turkmenistan en Iran zelf. De petroleumrush in de regio heeft dat nog verergerd.
Satellietbeelden van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) tonen dat van de 18 tot 21 miljoen hectare wouden en bosgebieden aan het begin van de Islamitische Revolutie nu nog maar zo’n 12 miljoen hectare overblijven. Dat is een grote uitdunning in vijfentwintig jaar. Van de overblijvende bosgebieden is bovendien naar FAO-normen amper zeven miljoen hectare echt woud. Die waardevolle gebieden bevinden zich vooral hier in het noorden, vlakbij de Kaspische Zee.
Sinds 1978 is meer dan de helft van het dierenleven op het Iraanse plateau verdwenen. Onder de uitgestorven soorten bevinden zich onder meer twee gazellensoorten, de Perzische wilde ezel, het rode Elboersschaap, de Aziatische jachtluipaard en het Perzische damhert.
Zoutstormen vormen een opkomende bedreiging voor miljoenen mensen in het noordwesten van Iran, dankzij de catastrofe van het Urmiameer. Ooit een van ’s werelds grootste zoutmeren, en nog steeds het grootste meer van het land, is Urmia nu amper een tiende van zijn vroegere grootte.
Terwijl het water zich terugtrekt, worden uitgestrekte kwelders blootgesteld aan de wind. Deze stormen worden zouter en komen nu vaker voor – zelfs in de koude en regenachtige seizoenen van het jaar. Naarmate meer uitdroging meer kwelders blootlegt, wordt het alleen maar erger.
Zoutstormen vormen een directe bedreiging voor de gezondheid van de luchtwegen en het gezichtsvermogen van ten minste 4 miljoen mensen in zowel landelijke als stedelijke gebieden rond het Urmiameer. Toenemend zoutgehalte in de bodem vermindert de opbrengst van landbouw- en boomgaardgewassen die rond het meer worden geteeld, terwijl het meer zo sterk is gekrompen dat varen niet meer mogelijk is.
Voor het groeiende huishoudelijk en industrieel gebruik, werden meer dan 50 dammen gebouwd op rivieren die een groot deel van Noordwest-Iran afvoeren en in het meer uitmonden. Terwijl deze dammen het water afzuigden dat ooit het meer voedde, werd het droogproces geïntensiveerd door klimaatverandering. De neerslagsnelheid is de afgelopen decennia afgenomen en het Urmia-bekken heeft er verschillende meegemaakt meerjarige droogtes.
Dit alles heeft een enorm gekrompen meer achtergelaten en een groot aantal bijbehorende economische, sociale en gezondheidseffecten. Maar wat er met het Urmiameer gebeurt, is slechts één voorbeeld van watermilieuproblemen die overal in Iran opduiken.
In het zuidoosten van Iran ligt de temperatuur boven 43.3 C. Er is nauwelijks tot geen regen. Wanneer elke mei een föhnachtige wind, bekend als de wind van 120 dagen, begint te zwiepen over de halfdroge vlakten, neemt het hele gebied af onder een maandenlang spervuur van zand, stof, en lawaai. De lokale bevolking wordt soms gedwongen om tegen elkaar te schreeuwen om zichzelf te laten horen te midden van het ademloze gefluit.
En dat was voordat het echt fout ging. De afgelopen jaren zijn Sistan en de provincie Balouchestan, die het grootste deel van het zwaarst getroffen gebied uitmaken, verzandt in een meedogenloze golf van milieurampen. Een langdurige droogte heeft de verdwijning van de legendarische Hamun-wetlands versneld, terwijl hogere temperaturen blijven verdampen wat het magere oppervlaktewater blijft. Op zo’n 1500 vierkante kilometer (4.000 vierkante kilometer) waren de wetlands een overvloedige bron van irrigatie.
Maar nu is het stofstormseizoen uitgebreid, soms een half jaar lang – en zorgt voor ernstige ademhalingsproblemen. In 2016 rangschikte de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN Zabol, een provinciaal knooppunt, als de meest vervuilde stad ter wereld. Met de landbouw nu allesbehalve onmogelijk en het dagelijks leven een strijd, zeggen de lokale bevolking en functionarissen dat de regio onbewoonbaar dreigt te worden.
MIT-onderzoek
Iran als geheel bezwijkt onder de druk van klimaatverandering en slecht waterbeheer. Het Urmiameer is grotendeels verdord, net als het meer Bakhtegan, ooit de op een na grootste van het land. In Isfahan stroomt de Zayandeh-rivier zelden deze dagen, waardoor de beroemde gebogen Khaju-brug hoog en droog blijft. En in juni 2017 plaatste Ahvaz in de provincie Khuzestan, afgezien van de Perzische Golf, een van de hoogste temperaturen ooit geregistreerd, 53, 7 C.
Er is alle mogelijkheid dat de situatie verder verslechtert, waarschuwen experts. Verwacht wordt dat klimaatverandering gerelateerde ellende een rol heeft gespeeld in de felle anti-overheid protesten die Iran eind 2017 en begin 2018. Een groot deel van de Golf kan binnenkort te heet zijn voor mensen, volgens een MIT-onderzoek uit 2015.
De Kaspische Zee maakt deel uit van een grote hoeveelheid biodiversiteit. Daarin zijn er meer dan 850 soorten dieren en meer dan 500 soorten planten.
Sommige diersoorten die we in de Kaspische Zee kunnen vinden, zijn: de zeehond, een van de meest iconische dieren, aangezien ze nergens anders op aarde worden gevonden omdat het een endemische soort is. We hebben ook een groot aantal vissen zoals baars, snoek, haring, kasteelwitvis, sprot, brasem en steur. De steur is een van de vissen die het meeste geld geeft aan de omringende landen, aangezien zijn kuit als kaviaar wordt geserveerd. De steurvisserij in deze zee vertegenwoordigt bijna 90% van de wereldvangst.
Als we naar het onderwatergedeelte van het ecosysteem gaan, kunnen we ook het bestaan van verschillende soorten weekdieren en kreeftachtigen observeren, evenals enkele reptielen. We vinden onder andere de Russische schildpad, de zwarte schildpad. Aan de oppervlakte en rond de zee nestelen en overwinteren sommige vogels ook, zoals de Kaspische meeuw, de meerkoet, de gewone zwaan, de gewone gans, de wilde eend, de wilde zwaan en de keizerarend.
Bedreigingen
Zoals verwacht wordt deze zee bedreigd door de economische activiteiten van mensen. Het stroomgebied van deze zee is rijk aan olie- en aardgasvoorraden. Deze natuurlijke hulpbronnen zijn de belangrijkste in de hele regio. De productie-exploitatie is de afgelopen decennia toegenomen, afhankelijk van de vraag. Samen met de steurvisserij dragen ze bij aan een grote economische groei die ook gevolgen heeft voor het milieu.
Dit komt door de vervuiling van het water door de aanleg van winningsplatforms, kunstmatige eilanden en andere constructies die nodig zijn om deze natuurlijke hulpbronnen te kunnen ontginnen en de giftige stoffen af te voeren door landbouw en veeteelt.
Er zijn ook constante bedreigingen door olielozingen. Omdat de aard van de zee gesloten is, is de Kaspische Zee zeer kwetsbaar voor vervuiling.
Volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) heeft de stad Ahwaz, zie foto, de ergste luchtvervuiling ter wereld. Op de derde plaats van de wereldranglijst staat Sanandaj. Ook de lucht in de steden Zabol in Sistan Balouchestan en Teheran is erg vervuild.
