Ter gelegenheid van de 12e herdenking van de dood in detentie van fotografe Zahra Kazemi, hebben Reporters Without Borders hun bezorgdheid geuit over het nieuwe wetboek van strafvordering van Iran, waarin de rechten van gewetensgevangenen, onder wie journalisten, extra beperkt worden. Vanaf nu zullen ze hun advocaten moeten kiezen uit een goedgekeurde lijst.

Verschillende speciale VN-rapporteurs hebben kritiek geuit en aanbevelingen gedaan met betrekking tot het eerbiedigen van de mensenrechten in Iran, in het bijzonder de rechten van gevangenen. Ze hebben herhaaldelijk hun bezorgdheid geuit over het schenden van nationale en internationale normen bij rechtszaken.

Sterfgevallen in detentie

Hoewel er zodra iemand wordt vastgehouden een advocaat kan worden aangesteld, hebben degenen die journalisten en bloggers verdedigen niet het recht hun cliënten te ontmoeten, hun dossiers in te zien of zelfs maar te weten wat de beschuldiging is. Sinds juni 2009 zijn er minstens 20 advocaten vervolgd en opgesloten wegens het verdedigen van gewetensgevangenen, waaronder journalisten en bloggers.

Onder hen Mohammad Seifzadeh, die in april 2011 werd gearresteerd en veroordeeld werd tot negen jaar gevangenis (gevolgd door een verbod van 10 jaar op de uitoefening van zijn beroep), en Abdolfattah Soltani, die in maart 2012 werd geïnformeerd dat een revolutionaire rechtbank in Teheran hem had veroordeeld tot 18 jaar gevangenis (gevolgd door een verbod van 20 jaar op de uitoefening van zijn beroep).

De woordvoerder van het centrum, Narges Mohammadi, tevens vrouwenactiviste, werd weer op 5 mei gearresteerd en zou op 6 juli berecht worden, maar het proces is uitgesteld zonder dat er een nieuwe datum is vastgesteld. Volgens haar familie is ze beschuldigd van collaboratie met Islamitische Staat wegens deelname aan protesten van familieleden van mensen uit de soennitische minderheid in Iran die ter dood zijn veroordeeld.

Het schenden van fundamentele rechten in Iran, waaronder het verbod voor advocaten om gedetineerden rechtstreeks te ontmoeten en het ontzeggen van toegang tot hun dossiers, zijn verantwoordelijk voor vele sterfgevallen in detentie. Onder die slachtoffers was Zahra Kazemi, een fotojournaliste met een dubbele Iraanse en Canadese nationaliteit, die binnen enkele uren na haar arrestatie op 23 juni 2003 vreselijk werd geslagen en die 17 dagen later, op 10 juli 2003, in de gevangenis stierf. Blogger Sattar Beheshti overleed op 3 november 2012, terwijl hij werd vastgehouden door een eenheid van de cyberpolitie die bekend staat onder de initialen FTA. Collega-blogger Omidreza Mirsayafi overleed onder verdachte omstandigheden nadat hij op bevel van Saeed Mortazavi, de voormalige aanklager van Teheran die ook Kazemi’s arrestatie had bevolen, was gearresteerd.

Reporters Without Borders heeft de aandacht gevestigd op de rol van Mortazavi bij ​​de wandaden tegen de aanbieders van nieuws en informatie over de afgelopen 12 jaar. Hij moet worden berecht worden wegens zijn aandeel in de dood van Kazemi en Mirsayafi, het sluiten van ongeveer 100 kranten, de mishandeling en marteling van gedetineerden, en de veroordelingen van honderden journalisten en bloggers, toen hij officier van justitie was.

Symbool van straffeloosheid

Zahra Kazemi werd in juni 2003 gearresteerd terwijl ze familieleden van gedetineerden, die buiten de Evin gevangenis in Teheran stonden te wachten, fotografeerde. Ze werd in detentie gemarteld en overleed 17 dagen later – nu 12 jaar geleden.

In een persbericht van 26 juni 2009 zei de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Lawrence Cannon, dat twee officiële onderzoeken hadden bevestigd dat het Mortazavi was die Kazemi’s arrestatie en detentie had bevolen, met als resultaat dat ze werd “doodgemarteld.” Mortazavi zou volgens zeggen ook documenten hebben vervalst om zijn rol in haar dood te verbloemen.

(Reporters Without Borders – 10 juli 2015)