Reporters Without Borders: “Advocaten die journalisten en bloggers verdedigen hebben niet het recht hun cliënten te bezoeken, het dossier van het openbaar ministerie in te zien of zelfs maar te weten waarvan de verdachten eigenlijk beschuldigd worden. En ten minste 20 advocaten zijn sinds juni 2009 strafrechtelijk vervolgd en gevangen gezet omdat ze politieke gevangenen, onder wie journalisten en bloggers, verdedigd hebben.”

12 jaar geleden, in juli 2003, stierf de Iraans-Canadese fotojournaliste Zahra Kazemi (foto), nadat ze in de Evin gevangenis zwaar gefolterd was. Ter gelegenheid van haar sterfdag vestigde de organisatie Reporters Without Borders, die campagne voert voor de vrijheid van informatie in de wereld, de aandacht op de aanhoudende vervolging van journalisten onder het regime in Teheran.
Reporters Without Borders heeft zich bezorgd uitgelaten over het nieuwe wetboek van Strafvordering van Iran, waarin de rechten van gewetensgevangenen, onder wie journalisten, extra beperkt worden. Voortaan zullen ze hun advocaten moeten kiezen uit een door het hoogste gerecht goedgekeurde lijst.
Het op 22  juni in werking getreden wetboek van Strafvordering vormt volgens Reporters Without Borders een duidelijke schending van de artikelen 9, 10 en 11 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en artikel 14 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Diverse speciale VN-rapporteurs hebben deze wet eveneens bekritiseerd en opgeroepen tot respect voor de rechten van gevangenen in Iran. Zij hebben herhaaldelijk hun bezorgdheid uitgesproken over de schendingen van nationale en internationale normen met betrekking tot gerechtelijke procedures.

Reporters Without Borders bericht o.a.:
“Hoewel er in geval van een aanhouding direct een advocaat kan worden aangewezen, hebben degenen die journalisten en bloggers verdedigen niet het recht hun cliënten te bezoeken, het dossier van het openbaar ministerie in te zien of zelfs maar te weten waarvan de verdachten eigenlijk beschuldigd worden. En ten minste 20 advocaten zijn sinds juni 2009 strafrechtelijk vervolgd en gevangen gezet omdat ze politieke gevangenen, onder wie journalisten en bloggers, verdedigd hebben.
Onder hen zijn Mohammad Seifzadeh, die in april 2011 werd gearresteerd en tot 9 jaar gevangenis (met aansluitend een beroepsverbod van 10 jaar) werd veroordeeld en Abdolfattah Soltani, die in maart 2012 te horen kreeg dat een Revolutionaire Rechtbank in Teheran hem veroordeeld had tot 18 jaar gevangenis (met aansluitend een beroepsverbod van 20 jaar).

De vrouwenrechtenactiviste Narges Mohammadi werd op 5 mei 2015 gearresteerd en moest op 6 juli voor de rechter verschijnen, maar het proces is uitgesteld zonder dat er een nieuwe datum werd vastgesteld. Volgens haar familie was ze gearresteerd omdat ze had deelgenomen aan protesten van familieleden van ter dood veroordeelde soennieten.”

Volgens Reporters Without Borders hebben deze schendingen van de fundamentele rechten van gevangenen in Iran geleid tot een aantal sterfgevallen in gevangenschap.
Onder die slachtoffers hoort ook Zahra Kazemi, een fotojournaliste met een Iraanse en Canadese nationaliteit, die na haar arrestatie op 23 juni 2003 zwaar gemarteld werd in de Evin gevangenis en 17 dagen later, op 10 juli 2003, als gevolg van marteling in de gevangenis stierf.

De blogger Sattar Beheshti overleed op 3 november 2012, nadat hij door de cyperpolitie FTA in hechtenis was genomen. Zijn collega-blogger Omidreza Mirsayafi stierf onder twijfelachtige omstandigheden, nadat hij gearresteerd was op bevel van de openbare aanklager van Teheran, Saeed Mortazavi, die eerder de arrestatie van Kazemi had bevolen.

Reporters Without Borders heeft herhaaldelijk gewezen op de rol van Mortazavi bij ernstige schendingen van de mensenrechten tegen journalisten in de afgelopen 12 jaar. Hij zou aangeklaagd moeten worden voor zijn rol bij de dood van Kazemi en Mirsayafi, bij de sluiting van zo’n 100 kranten, bij het mishandelen en folteren van gedetineerden en bij de vonnissen van honderden journalisten en bloggers gedurende zijn periode als officier van justitie.

Zahra Kazemi werd in juni 2003 gearresteerd, toen ze familieleden van gedetineerden buiten de Evin gevangenis in het noorden van Teheran fotografeerde. Op 26 juni 2009 verklaarde de toenmalige Canadese minister van Buitenlandse Zaken dat twee officiële onderzoeken hadden bevestigd dat Mortazavi de arrestatie en detentie van Kazemi had bevolen, wat ertoe geleid heeft dat ze “werd doodgemarteld.” Mortazavi wordt er ook van beschuldigd dat hij documenten had vervalst om zijn rol bij haar dood te verdoezelen.
De advocaten van de familie Kazemi hebben herhaaldelijk de gerechtelijke procedures in Iran als een farce gebrandmerkt. Hun pogingen om hogere gerechtelijke ambtenaren te dagvaarden om te ondervragen waren nooit succesvol, zodat belangrijke getuigen nooit een verklaring hebben afgelegd. Ook Mortazavi is nooit ondervraagd, ook al is hij degene die de arrestatie Kazemi bevolen had en was hij ook aanwezig toen ze werd verhoord.

“De regering van Iran is er volledig verantwoordelijk voor dat mijn moeder werd doodgemarteld “, zegt Stephan Hashemi, de zoon van Zahra Kazemi. “Dit is een kristalhelder en bewezen geval van in de doofpot stoppen door de Iraanse regering.