12 augustus 2021 – Historisch proces: Voor het eerst moet een ambtenaar van het Iraanse regime terechtstaan voor de massamoord op politieke gevangenen. Mensenrechtenactivisten eisen dat de nieuwe president van het regime, Raisi, ook strafrechtelijk wordt vervolgd voor mensenrechtenschendingen.
Op 10 augustus is in Stockholm het proces begonnen tegen de Iraanse regeringsfunctionaris Hamid Nouri. Het Zweedse openbaar ministerie beschuldigt hem ervan betrokken te zijn geweest bij de massa-executies van duizenden politieke gevangenen in Iran in de zomer van 1988. Openbare aanklager Kristina Lindhoff Carleson zei dat de aanklacht tegen de 60-jarige een belangrijk signaal was dat zelfs volkenrechtelijke misdrijven die ver terug en buiten het land zijn begaan, in Zweden kunnen worden vervolgd. Nouri werd in november 2019 op de luchthaven van Stockholm gearresteerd toen hij vanuit Iran het land binnenkwam. Sindsdien zit hij in voorlopige hechtenis.

Voor het gerechtsgebouw in Stockholm: nabestaanden van de slachtoffers van de massa-executies van 1988 eisen gerechtigheid.
Het openbaar ministerie rechtvaardigt de bevoegdheid van de Zweedse rechterlijke macht op basis van het beginsel van universele rechtsmacht, dat ook wel wordt aangeduid als het “beginsel van universele bevoegdheid”. Op basis van dit beginsel kunnen ernstige mensenrechtendelicten overal ter wereld worden vervolgd, ongeacht op wiens grondgebied de feiten zijn gepleegd en ongeacht de nationaliteit van de daders of de slachtoffers. Het beginsel van universele rechtsmacht geldt voor misdrijven die volgens het internationaal strafrecht strafbaar zijn, waaronder genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven.


Enkele honderden verbannen Iraniërs en mensenrechtenactivisten verzamelden zich voor demonstraties voor het gerechtsgebouw in Stockholm. Zij eisten dat de nieuwe president van het regime, Ebrahim Raisi, ook zou worden vervolgd voor zijn betrokkenheid bij de massa-executies.
De massamoord op politieke gevangenen in heel Iran in 1988 wordt beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid. Het proces in Zweden is een groot succes voor de Mensenrechtencampagne, die zich ervoor inzet dat de daders en de schuldigen van deze massamoord op internationaal niveau worden vervolgd volgens het beginsel van het wereldrecht. Dit is de eerste keer dat een ambtenaar van het Iraanse regime voor deze massamoord voor het gerecht wordt gebracht.

Demonstranten in Stockholm tonen foto’s van politieke gevangenen die in Iran zijn geëxecuteerd

Volgens berichten in de media verwelkomde Erik Halkjær, voorzitter van de Zweedse afdeling van Verslaggevers zonder Grenzen, het proces als “de eerste belangrijke internationale stap om recht te doen geschieden aan de afschuwelijke mishandelingen, bloedbaden en buitengerechtelijke executies die in 1988 in Iran hebben plaatsgevonden”. Hij hoopte dat het proces tegen dit vermeende lid van de “doodscomités” ook gevolgen zou hebben voor andere hoofddaders van de massa-executies, waaronder de nieuwe president van het regime in Teheran, Ebrahim Raisi.

Volgens het Zweedse openbaar ministerie werkte de verdachte Hamid Nouri als assistent van een openbare aanklager tijdens de massa-executies in de gevangenis van Gohardasht in de stad Karaj, niet ver van Teheran. Na uitgebreid onderzoek wordt hij beschuldigd van deelname aan massa-executies en dus van moord met voorbedachten rade in honderden gevallen. De meeste geëxecuteerden behoorden tot de grootste Iraanse verzetsbeweging MEK.

Het proces in Stockholm wordt een van de meest omvangrijke Zweedse strafprocessen met ongeveer 100 procesdagen en zal naar verwachting tot april 2022 duren. Bijna 70 gezamenlijke eisers en getuigen uit verschillende Europese en Noord-Amerikaanse landen en uit Australië zijn gedagvaard, onder wie veel voormalige gevangenen van de Gohardasht-gevangenis.

In Stockholm werden met fototentoonstellingen ook de slachtoffers herdacht van de massa-executies in Iran in 1988

Straffeloosheid voor mensenrechtenschendingen moet stoppen!

De fundamentalistische dictatuur in Iran heeft zich de afgelopen decennia schuldig gemaakt aan de ernstigste schendingen van de mensenrechten, waaronder het massaal en systematisch doden van oppositieleden. De massa-executies in Iran worden door deskundigen op het gebied van het internationaal recht aangemerkt als misdaden tegen de menselijkheid. Zij vormen dus een strafbaar feit volgens het internationaal strafrecht. Desondanks zijn de daders, onder wie talrijke huidige functionarissen van de dictatuur in Teheran, tot op heden ongestraft gebleven.

Mensenrechtenactivisten en deskundigen op het gebied van het internationaal recht voeren internationaal campagne om de daders van mensenrechtenschendingen in Iran op internationaal niveau te laten vervolgen. De daders, zo eisen zij, moeten door nationale rechtbanken of door het Internationaal Strafhof in Den Haag ter verantwoording worden geroepen voor hun misdaden op het gebied van de mensenrechten, op basis van het beginsel van het internationaal recht. Er moet een einde komen aan de huidige straffeloosheid. Dit is de enige manier om een einde te maken aan de huidige schendingen van de mensenrechten in Iran.

Mensenrechtenactivisten eisen onderzoek naar de nieuwe president van het regime, Raisi, wegens misdaden tegen de menselijkheid

Talrijke documenten en ooggetuigenverslagen, die door mensenrechtenactivisten over de hele wereld zijn onderzocht en geverifieerd, tonen aan dat de nieuwe president van het regime, Ebrahim Raisi, al tientallen jaren een actieve rol speelt bij de mensenrechtenschendingen in Iran. Mensenrechtendeskundigen riepen daarom op tot het onmiddellijk instellen van een internationaal strafrechtelijk onderzoek tegen Raisi.

Amnesty International riep op 19 juni 2021 op tot strafrechtelijk onderzoek tegen Raisi wegens misdaden tegen de menselijkheid, zoals moord, gedwongen verdwijningen en foltering. Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International en voormalig speciaal VN-rapporteur inzake buitengerechtelijke executies, zei: “Wij blijven erop aandringen dat Ebrahim Raisi wordt onderzocht op zijn betrokkenheid bij vroegere en lopende misdaden onder het internationaal recht, ook door staten die het beginsel van het wereldrecht toepassen.”meer informatie

Misdaden tegen de menselijkheid: bloedbad onder politieke gevangenen in 1988

Van bijzonder belang is Raisi’s bewezen betrokkenheid bij de massa-executies van 1988, een door de staat georganiseerde massamoord op politieke gevangenen in heel Iran in de nazomer en de herfst van 1988 op bevel van de toenmalige regime-leider Khomeini. Naar schatting zijn wel 30.000 gevangenen het slachtoffer geworden van dit bloedbad.

Ze werden opzettelijk vermoord om elke politieke dissidentie te smoren. De geëxecuteerden werden door hun beulen begraven in naamloze massagraven. Familieleden werden geïntimideerd en bedreigd zodat geen informatie over het bloedbad de buitenwereld zou bereiken.
Over de executies werd beslist door zogenaamde “doodscomités” die de gevangenen groepsgewijs ter dood veroordeelden tijdens processen die slechts enkele minuten duurden. De dodencommissie die besloot tot de executies in de gevangenissen in het gebied rond Teheran telde vier vooraanstaande leden. Een van hen was de nieuwe president van het regime, Raisi. Alleen al in de gevangenissen van Evin en Gohardasht werden duizenden executies uitgevoerd, waarvoor Raisi verantwoordelijk was.