11 februari 2022 – In zijn laatste rapport aan de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties, gedateerd 13 januari 2022, drong dr. Javaid Rehman, de speciale VN-rapporteur voor de situatie van de mensenrechten in de Islamitische Republiek Iran, er bij de internationale gemeenschap op aan om verantwoording af te leggen over de 1988 massamoord op politieke gevangenen in Iran.
Het rapport A/HRC/49/75, getiteld ‘Situatie van de mensenrechten in de Islamitische Republiek Iran’, is op 9 februari 2022 beschikbaar gesteld op de VN-website.
In paragraaf 59 benadrukte de speciale rapporteur emblematische voorbeelden van het falen van de Iraanse autoriteiten om verantwoording af te leggen:
“De Speciale Rapporteur, andere mensenrechtenmechanismen en het maatschappelijk middenveld hebben in de loop der jaren voorbeelden van ernstige schendingen van mensenrechten gedocumenteerd. Deze omvatten het grootschalige gebruik van dodelijk geweld door veiligheids-, wetshandhavings- en andere staatsagenten tegen vreedzame demonstranten tijdens landelijke protesten in 2009, 2019, 2020 en 2021, wat leidde tot alarmerend hoge aantallen gewonden en doden, samen met arrestaties, gedwongen verdwijningen , aanhoudingen, vervolgingen en executies. Andere voorbeelden zijn grootschalige gedwongen verdwijningen en standrechtelijke executies van echte of vermeende politieke dissidenten, waaronder kinderen, in 1982 en 1988, die tot op heden niet het onderwerp zijn geweest van enig onderzoek of verantwoording, maar waar de vernietiging van bewijsmateriaal voor die misdaden aan de gang is , in wat lijkt op een officieel staatsbeleid om deze gebeurtenissen uit het geheugen te wissen.”
Elders, in paragraaf 64 van zijn rapport, vestigt de speciale rapporteur de aandacht op de cultuur van straffeloosheid en het risico van represailles in Iran:
“Het systeem van bestuur en de daarmee gepaard gaande afwezigheid van een systeem van verantwoording heeft een cultuur van straffeloosheid gecreëerd die de cycli van geweld in stand houdt, aangezien schendingen van mensenrechten geen gevolgen hebben voor de staat of voor individuele daders. Er lijkt een staatsbeleid te zijn om degenen die om verantwoording, gerechtigheid en waarheid vragen te intimideren, te vervolgen of het zwijgen op te leggen, of ze nu zelf slachtoffer zijn, familieleden, mensenrechtenverdedigers, advocaten of organisaties. Symbolische voorbeelden zijn de gevangenschap van Maryam Monfared voor het zoeken naar waarheid en gerechtigheid voor haar familieleden die in 1988 met geweld zijn verdwenen en geëxecuteerd; bedreigingen en pesterijen tegen personen die verantwoordelijkheid willen nemen voor het verlies van hun familieleden na het neerhalen van vlucht PS752 van Ukraine Airlines; en aanvallen op en arrestaties van familieleden die verantwoording zoeken voor hun kinderen die zijn omgekomen bij protesten of in de gevangenis, zoals de arrestatie en gevangenneming van Manouchehr Bakhtiari, de vader van een demonstrant die tijdens de protesten van november 2019 werd gedood.”
In het gedeelte met aanbevelingen van het rapport doet de speciale rapporteur een laatste oproep aan de internationale gemeenschap om gerechtigheid te zoeken over het bloedbad van 1988:
“71. De speciale rapporteur dringt er bij de internationale gemeenschap op aan om verantwoording af te leggen met betrekking tot lang bestaande emblematische gebeurtenissen die met aanhoudende straffeloosheid zijn beantwoord, waaronder de gedwongen verdwijningen en standrechtelijke en willekeurige executies van 1988 en de protesten van november 2019.”
De Mensenrechtenraad zal naar verwachting het rapport van de speciale rapporteur bespreken tijdens een interactieve dialoog met de rapporteur over Iran, gepland voor 17 maart 2022 tijdens zijn 49e reguliere zitting.
Op 25 januari 2022 stuurden JVMI en meer dan 460 huidige en voormalige VN-functionarissen, mensenrechten- en juridische experts en NGO’s een gezamenlijke brief aan de Mensenrechtenraad, met een kopie aan de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten, met het verzoek om een internationaal onderzoek tot de massale buitengerechtelijke executies en gedwongen verdwijningen van 1988.
Klik hier voor de volledige tekst van het laatste rapport van de speciale rapporteur over Iran
