4 augustus 2022 – Oproep aan de wereldgemeenschap: Verdedig de mensenrechten! Stop executies! Maak een einde aan de straffeloosheid voor misdaden onder het internationaal recht!

In ballingschap levende Iraniërs en mensenrechtenactivisten uit heel Duitsland en andere Europese landen kwamen op 23 juli in Berlijn bijeen om te demonstreren voor democratie en mensenrechten in Iran. Met een grote bijeenkomst, een protestmars, informatiestands en tentoonstellingen vestigden zij de aandacht op de toenemende schendingen van de mensenrechten en de executies onder de dictatuur in Teheran. De wereldgemeenschap werd opgeroepen dringend op te treden, aangezien het regime in Iran zijn verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht en de mensenrechten steeds meer schendt.

Stel de mensenrechtensituatie centraal in het beleid ten aanzien van Iran!

De bijeenkomst in Berlijn riep de Duitse regering, de Europese Unie en andere democratische staten op om zich daadwerkelijk in te zetten voor de mensenrechten en de vrijlating van politieke gevangenen in Iran. De deelnemers herinnerden aan de resolutie van de Duitse Bundestag van 25 juni 2021 dat de mensenrechtensituatie in het centrum van het beleid ten aanzien van Iran moet worden geplaatst. Zij riepen de Duitse regering op deze resolutie uit te voeren en bijzondere aandacht te besteden aan de mensenrechtensituatie in Iran.

De manifestatie in Berlijn werd bijgewoond door talrijke familieleden van politieke gevangenen die in Iran zijn terechtgesteld.
Gezien het feit dat de machthebbers in Iran opzettelijk en systematisch de internationaal geldende wetgeving op het gebied van de mensenrechten schenden, hebben mensenrechtenactivisten in Berlijn internationale sancties geëist tegen de functionarissen in het Iraanse rechts- en regeringsstelsel die voor deze schendingen verantwoordelijk zijn. De VN- Veiligheidsraad moet zich buigen over de aanhoudende schendingen van het internationale recht door het regime in Teheran, zo eisten zij. De ernstige schendingen van de mensenrechten in Iran kunnen alleen een halt worden toegeroepen indien de VN krachtig en doeltreffend optreedt tegen de straffeloosheid die tot dusverre heeft geheerst.

Onder de pleitbezorgers van de mensenrechten die de deelnemers aan de bijeenkomst via een videoconferentie begroetten, bevonden zich ook Rita Süssmuth, voorzitster van de Bondsdag, en Gerhart Baum, voormalig minister van Binnenlandse Zaken. In zijn begroeting zei Gerhart Baum onder andere:

“Het is met genoegen dat ik me tot u richt. Mijn leven is bepaald door de strijd voor de mensenrechten. Ik heb me altijd laten leiden door het Handvest van de Verenigde Naties. Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid hebben volkeren vrede en mensenrechten samengebracht. Die twee horen bij elkaar. Vrede is ondenkbaar zonder mensenrechten en vrijheid.

En ik ben blij dat de internationale gemeenschap nu ook een strafrecht heeft ontwikkeld voor dit doel. Waar een daad ook wordt gepleegd, hij kan in een ander land tot straf leiden. Dit is nu gebeurd in Zweden, waar Hamid Nouri, een hoge ambtenaar in de martelkamers van het Iraanse regime, dezer dagen is veroordeeld tot de maximumstraf voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Dit is internationaal strafrecht, dat wij nu ook proberen toe te passen tegen de Russische oorlogsmisdadigers in Oekraïne. Niemand zal er mee wegkomen, tenminste niets zal vergeten worden. En als het mogelijk is, zullen de verantwoordelijken in de toekomst vaker ter verantwoording worden geroepen. (…)

Doodvonnissen, amputaties, stenigingen zijn allemaal verboden door het internationaal recht. Maar meer dan dat, het is een signaal van de hulpeloosheid van het regime. Het kan zich alleen handhaven door draconische straffen en door het onderdrukken van een bevolking die hunkert naar vrijheid en ook streeft naar welvaart en ontwikkeling. (…)

Ik wens u veel succes tegen de fanatieke religieuze onderdrukkers die corrupt zijn tot in de kern.”

Onder de sprekers op het evenement in Berlijn was ook voormalig lid van de Bondsdag Martin Patzelt, die tot 2021 lid was van de mensenrechtencommissie van de Bondsdag. In zijn toespraak zei hij onder andere:
“Ik dank onze Iraanse vrienden dat zij hier vandaag bijeen zijn gekomen en hebben gezegd: wij zijn allen mensen die ontheemd zijn, wij zijn allen mensen die lijden. (…) Onlangs is de Russische president naar Iran gegaan en heeft daar een onderonsje gehad met de leider van de moellahs. Daar komen de mensen bijeen die het menselijk leven werkelijk niet eerbiedigen, die hun eigen volk de oorlog en de dood insturen, hen terechtstellen en hen overal ter wereld zonder enige consideratie vervolgen.
Wij moeten meer en meer zeggen dat als wij niet samen strijden tegen terrorisme, foltering en dictatuur, wij in Europa daar ook de dupe van zullen worden. Laten we samen staan, ook in de toekomst. Laten wij alles in het werk stellen opdat wij in vrijheid en in goed samenleven op aarde kunnen leven. We moeten met onze vinger wijzen waar de wonden zijn. Wij zullen alle mogelijkheden die wij hebben, gebruiken om te strijden voor een vrije, democratische en humane wereld”.

Achtergrond: Schrijnende mensenrechtensituatie in Iran

De dictatuur in Teheran is een van de ergste schenders van de mensenrechten in de wereld. Critici van het regime en mensenrechtenactivisten worden in Iran op wrede wijze vervolgd. Vreedzame burgerprotesten voor vrijheid worden gewelddadig onderdrukt.

Het meest recente voorbeeld is de geïntensiveerde repressie tegen leraren. Dit is het antwoord van het regime op de grote protestbijeenkomsten en stakingen die de afgelopen maanden in meer dan 100 Iraanse steden zijn georganiseerd door de vakbonden van leraren. De leraren eisen betere arbeidsomstandigheden, eerlijke lonen en een einde aan discriminatie en onderdrukking. Volgens de Iraanse lerarenvakbonden zijn sinds mei 2022 meer dan 250 leraren gearresteerd, alleen al vanwege hun vakbonds- en mensenrechtenactivisme. De meeste gearresteerden worden nog steeds vastgehouden in martelgevangenissen.

Repressie in Iran: In november 2019 werden tijdens vreedzame burgerprotesten meer dan 1500 demonstranten gedood door troepen van het regime, waaronder veel vrouwen en kinderen. In Berlijn werden de slachtoffers herdacht met fototentoonstellingen.

In juni 2022 hebben verscheidene mensenrechtendeskundigen van de Verenigde Naties hun diepe bezorgdheid uitgesproken over het geweld dat door het regime in Teheran wordt gebruikt om de civiele samenleving in Iran te onderdrukken. Onder de getroffenen zijn leraren, vakbondsmensen, advocaten en mensenrechtenactivisten. Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gewelddadige onderdrukking van vreedzaam protesterende burgers moeten ter verantwoording worden geroepen, aldus de VN-deskundigen.

meer informatie:

VN-deskundigen: maatschappelijk middenveld in Iran staat bloot aan gewelddadige repressie

Nee tegen de doodstraf! Stop executies in Iran!
In Berlijn eisten de demonstranten een onmiddellijke stopzetting van de executies en de afschaffing van de doodstraf in Iran. Zij deden een beroep op de Duitse regering en de internationale gemeenschap om krachtige en doeltreffende maatregelen te nemen. Er moet grote internationale druk worden uitgeoefend om een einde te maken aan de executies in Iraanse gevangenissen. Het regime in Teheran moet op internationaal niveau ter verantwoording worden geroepen voor zijn praktijk van terechtstellingen, die in strijd is met het internationaal recht.

De afgelopen decennia zijn in Iran tienduizenden politieke gevangenen terechtgesteld. In Berlijn herdachten nabestaanden de slachtoffers.

Achtergrond: De doodstraf als repressiemiddel

De doodstraf is een wrede en onmenselijke straf die een schending vormt van het fundamentele recht van de mens op leven en waardigheid. Terwijl steeds meer landen in de wereld de doodstraf afschaffen, gaat de dictatuur in Teheran door met haar wrede executiepraktijk. In Iran zijn executies een middel om de bevolking te onderdrukken.
Alleen al in de eerste zeven maanden van 2022 werden meer dan 320 gevangenen in Iraanse gevangenissen geëxecuteerd. Dit betekent dat het aantal executies is verdubbeld ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het aantal niet-gemelde gevallen ligt aanzienlijk hoger. Alleen al in mei, juni en juli 2022 werden ten minste 210 executies geregistreerd.

In zijn laatste verslag over de mensenrechtensituatie in Iran heeft de secretaris-generaal van de VN ook zijn diepe bezorgdheid geuit over de toenemende executies onder het regime in Teheran. Volgens dit rapport, dat in juni 2022 is gepubliceerd, zijn in Iran in 2021 ten minste 310 mensen geëxecuteerd. Tussen augustus 2021 en maart 2022 zijn ook ten minste twee minderjarigen terechtgesteld. Ten minste 85 minderjarigen in de dodencellen van Iran dreigen te worden terechtgesteld.

meer informatie:
Iran: de doodstraf als instrument van politieke repressie

Campagne voor gerechtigheid: stel het regime in Teheran verantwoordelijk voor misdaden volgens het internationaal recht!

Tijdens de manifestatie in Berlijn werd er ook voor gepleit dat de misdaden die het Iraanse regime in het verleden en nu begaat op grond van het internationaal recht, op internationaal niveau worden onderzocht en dat de daders strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld. Juristen wezen erop dat de dictatuur in Iran zich de afgelopen decennia schuldig heeft gemaakt aan de ernstigste misdrijven uit hoofde van het internationaal recht, waaronder het massaal en stelselmatig doden van leden van de oppositie.

Een belangrijk thema van de demonstratie was een baanbrekende uitspraak van een rechtbank in Stockholm. Daar werd in juli 2022 een ambtenaar van het Iraanse regime veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf wegens zijn betrokkenheid bij massa-executies van politieke gevangenen. De demonstranten in Berlijn riepen de internationale gemeenschap op het Zweedse voorbeeld te volgen en strafvervolging in te stellen tegen functionarissen van het Iraanse regime die zich schuldig hebben gemaakt aan misdrijven naar internationaal recht. De massa-executies van politieke gevangenen moeten onmiddellijk het voorwerp worden van een internationaal onderzoek. Er moet een einde komen aan de straffeloosheid die tot nu toe heeft geheerst. Dit is de enige manier om een einde te maken aan de huidige schendingen van de mensenrechten in Iran.

In Berlijn herdachten de deelnemers aan de manifestatie de slachtoffers van het bloedbad, dat volgens schattingen in 1988 aan 30.000 politieke gevangenen in Iraanse gevangenissen het leven kostte. Zij eisten gerechtigheid voor de slachtoffers van de massamoorden.

Achtergrond: Rechtbank in Zweden veroordeelt functionaris van het Iraanse regime tot levenslange gevangenisstraf – Schuldig aan betrokkenheid bij massa-executies van politieke gevangenen

In een strafproces in Stockholm dat wereldwijd de aandacht trok, werd de Iraanse functionaris van het regime Hamid Nouri veroordeeld tot de maximumstraf voor zijn betrokkenheid bij misdaden tegen de menselijkheid. Het vonnis is een opmerkelijk succes voor de Campagne voor Gerechtigheid, die het regime in Teheran verantwoordelijk wil stellen voor zijn misdaden volgens het internationaal recht.
Op 14 juli 2022 veroordeelde de districtsrechtbank van Stockholm de verdachte Hamid Nouri tot levenslange gevangenisstraf. Hij werd schuldig bevonden aan zijn betrokkenheid bij de massa-executies van politieke gevangenen in Iran. Het vonnis is baanbrekend voor toekomstige soortgelijke strafzaken.

Misdaden tegen de menselijkheid

De veroordeelde is de 61-jarige ambtenaar van het Iraanse regime Hamid Nouri. Hij werd in november 2019 op de luchthaven van Stockholm gearresteerd toen hij vanuit Iran het land binnenkwam en zit sindsdien in voorlopige hechtenis.
Nouri werd schuldig bevonden aan deelname aan de massa-executies waarbij in 1988 duizenden politieke gevangenen in heel Iran om het leven kwamen. Het Hof van Stockholm heeft met zijn vonnis bevestigd dat de door het regime georganiseerde massamoord in Iraanse gevangenissen in 1988 een volkenrechtelijke misdaad van de ergste soort was. Het wordt beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid.

Historische rechtszaak gebaseerd op het beginsel van het universele recht

Het proces in Stockholm, dat op 10 augustus 2021 begon, wordt als een historisch proces beschouwd: het was de eerste keer dat een functionaris van het Iraanse regime terecht moest staan voor de massamoord op politieke gevangenen. De Zweedse rechterlijke macht baseerde haar bevoegdheid in dit proces op het beginsel van het wereldrecht. Op grond van het beginsel van het internationaal recht kunnen misdrijven tegen het internationaal recht overal ter wereld worden vervolgd, ongeacht het land waar de feiten zijn gepleegd. Het beginsel van het internationaal recht is van toepassing op misdaden zoals genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. Er is geen verjaringstermijn voor deze misdaden.

Uit talrijke geverifieerde documenten blijkt dat de huidige president van het regime in Teheran, Ebrahim Raisi, decennialang een actieve rol heeft gespeeld bij misdaden tegen het internationale recht in Iran. Naast zijn betrokkenheid bij het bloedbad van 1988 is hij ook medeverantwoordelijk voor de afslachting van 1500 vreedzame demonstranten in november 2019. Deskundigen op het gebied van internationaal recht roepen op tot het instellen van een internationaal strafrechtelijk onderzoek tegen Raisi.