16 mei 2024 – Mensenrechtengroeperingen wijzen erop dat politieke gevangenen in de gevangenissen van het regime van Teheran steeds vaker worden onderworpen aan brute martelingen. Er komen steeds meer berichten dat gevangenen doodgemarteld zijn. De martelingen worden systematisch in de doofpot gestopt door het regime. Slachtoffers van marteling en hun familieleden worden geconfronteerd met represailles en intimidatie.

Tot de slachtoffers van martelingen behoort onder meer de Teheraanse cartooniste Atena Farghadani , die campagne voert voor de vrijheid van meningsuiting en vrouwenrechten. Ze is meerdere malen gevangengezet omdat ze met haar cartoons het repressieve beleid van het Iraanse regime bekritiseerde. In april werd ze opnieuw gearresteerd omdat ze een van haar protestposters op straat had gehangen waar het hoofdkwartier van de president van het regime was gevestigd. Ze werd naar een gevangenis van de geheime dienst gebracht en zo zwaar gemarteld dat ze het bewustzijn verloor. Atena Farghadani werd vervolgens opgesloten in de Evin-gevangenis van Teheran met ernstige verwondingen aan haar hoofd en gezicht.


Gevangenen worden verkracht en gemarteld om hen te dwingen valse bekentenissen af te leggen

In april berichtte de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) over de marteling en verkrachting van demonstranten uit etnische minderheden die in Iran waren gearresteerd. “Het brutale optreden van de Iraanse veiligheidstroepen tegen gedetineerde demonstranten, inclusief verkrachting en marteling, is een gruwelijke misdaad. Het is ook een wapen van onrechtvaardigheid dat tegen gedetineerden wordt gebruikt om hen te dwingen valse bekentenissen af te leggen”, aldus Human Rights Watch. “Deze aanpak is ook een verraderlijke en verachtelijke manier om gemarginaliseerde etnische minderheden verder te stigmatiseren en te onderdrukken.”

In het rapport van de mensenrechtenorganisatie staat onder meer: “Human Rights Watch heeft eerder gevallen gemeld van marteling en seksueel geweld door Iraanse veiligheidstroepen tegen mannen, vrouwen en kinderen. Verder zijn er verdachte sterfgevallen tijdens de hechtenis gemeld. De autoriteiten hebben degenen die door de veiligheidstroepen zijn misbruikt geen toegang geboden tot medische behandeling. Zelf de tot de basishygiënevoorzieningen hadden de slachtoffers geen toegang. Hierdoor zijn de langetermijneffecten van hun verwondingen nog erger geworden. De Iraanse veiligheidstroepen hebben nagelaten deze gevallen te onderzoeken en niemand verantwoordelijk te houden voor de ernstige schendingen.”

Het jaarverslag van Amnesty International voor 2023, gepubliceerd in april 2024, wijst ook op het gebruik van marteling in de gevangenissen van het regime in Teheran. Er staat onder meer:

Gedwongen verdwijningen, marteling en andere vormen van mishandeling

“De autoriteiten lieten gevangenen routinematig verdwijnen of hielden gevangenen incommunicado* vast. Dit gebeurde vaak in faciliteiten die werden gecontroleerd door het Ministerie van Inlichtingen, de Revolutionaire Garde of verschillende afdelingen van de Iraanse politie.

Marteling en andere vormen van mishandeling waren wijdverbreid en systematisch. Wat veel gebeurde was geseling, elektrische schokken, schijnexecuties, lange periodes van eenzame opsluiting en het weigeren van voedsel en water. De, door marteling verkregen, ‘bekentenissen’ werden uitgezonden op de staatstelevisie.

Gevangenen kregen te maken met wrede en onmenselijke omstandigheden, waaronder extreme celoverbevolking, onhygiënische omstandigheden, slechte ventilatie, muizen- en insectenplagen, en gebrek aan of onvoldoende toegang tot beddengoed, toiletten en wasfaciliteiten.

Gevangenis- en wetshandhavingsfunctionarissen ontzegden gedetineerden vaak opzettelijk adequate medische zorg, ook voor verwondingen als gevolg van martelingen. Te midden van geloofwaardige berichten over marteling en andere vormen van mishandeling, waaronder afranselingen en het weigeren van medische zorg, bleven verdachte sterfgevallen tijdens hechtenis onverklaard en dus onbestraft. Tot de doden onder verdachte omstandigheden behoorden onder meer Ebrahim Rigi en Javad Rouhi, die werden vastgehouden in verband met de protesten van 2022. (…)

Staatsfunctionarissen werden niet verantwoordelijk gehouden voor misdaden tegen het internationaal recht en ernstige schendingen van de mensenrechten. Hieronder waren onwettige moordpartijen, martelingen en gedwongen verdwijningen, gepleegd in 2023 en voorgaande jaren.

De autoriteiten bleven martelingen en andere vormen van mishandeling, waaronder verkrachting en andere vormen van seksueel geweld, gepleegd door overheidsfunctionarissen tegen gedetineerde demonstranten tijdens de protesten van 2022, verdoezelen. De getroffenen werden onder druk gezet om hun klachten in te trekken of kregen te maken met represailles. De families van onrechtmatig gedode demonstranten zijn ook lastiggevallen, geïntimideerd en willekeurig gearresteerd.”

* Incommunicado gevangenschap is een vorm van gevangenschap waarin de gevangene geen of nauwelijks contact mag hebben met de buitenwereld, ook niet met advocaten en familieleden.