15 september 2024 – In een recente gezamenlijke verklaring ter attentie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties is opnieuw de aandacht gevestigd op de lange lijst van schendingen van de mensenrechten door het Iraanse regime, met name als het gaat om de massale executies van politieke gevangenen in 1988 en de niet-aflatende vervolging van families die zich inspannen om gerechtigdheid te krijgen. In deze verklaring van een groep van non-gouvernementele organisaties wordt erop aangedrongen om onmiddellijk actie te ondernemen om een eind te maken aan de cultuur van straffeloosheid waardoor het Iraanse regime al tientallen jaren ongehinderd zijn gang kan gaan.

Bij de massamoord in 1988, die in het rapport wordt omschreven als een ‘systematische’ en ‘wijdverbreide’ aanval op de burgerbevolking, werden tussen juli en september van dat jaar duizenden politieke gevangenen geëxecuteerd of verdwenen ze spoorloos, en dat betrof ook vrouwen en kinderen. … ‘Ook nu nog, 35 jaar later, verdwijnen mensen,’ stelt het rapport, waarin ook wordt gewezen op de langdurige trauma’s en de onbeantwoorde vragen van familieleden van de slachtoffers.

Een van de meest schrijnende gevallen hierbij is het lot van Maryam Akbari-Monfared, die 15 jaar heeft vastgezeten zonder ook maar één dag verlof. Tot degenen die tijdens de massamoord in 1988 spoorloos verdwenen, behoorden drie broers en een zus van haar, en ze heeft in de gevangenis onvermurwbaar geprobeerd duidelijkheid over hen te krijgen. In 2016 diende ze een officiële klacht in bij de rechterlijke macht van het regime, waarin ze antwoord eiste op haar vraag wat er was gebeurd met haar broers en zus. De Iraanse autoriteiten verhoogden daarop de druk op haar, onder andere door haar het recht op bezoek te ontnemen en haar te verbannen naar een ver weg gelegen gevangenis. Ze kreeg te horen dat ze vrijgelaten zou worden als ze ophield met het eisen van gerechtigheid. In juli 2023 werden nieuwe aanklachten ingebracht tegen Maryam Akbari-Monfared, met als gevolg dat haar gevangenisstraf verlengd werd met twee jaar.

In de verklaring wordt benadrukt dat families zoals die van Akbari-Monfared vaak ‘bedreigd, vervolgd en gestraft’ worden wanneer ze hun recht proberen te halen. Dit patroon van tegenwerking en onderdrukking is tekenend voor de algehele situatie van straffeloosheid in Iran, waar mensen die het de autoriteiten lastig maken stelselmatig tot zwijgen worden gebracht…….

In het rapport wordt de internationale gemeenschap verzocht een straftribunaal op te richten om Iraanse functionarissen te berechten die een rol speelden in de massale executies en andere wreedheden. ‘De nog immer doorgaande verzwijging van het lot van politieke tegenstanders … is te beschouwen als een misdaad tegen de menselijkheid,’ aldus professor Rehman, en ‘zulke afschuwelijke mensenrechtenschendingen mogen niet onbestraft blijven.’

Aan het eind van de verklaring wordt een oproep gedaan aan de lidstaten van de VN om aan de hand van de universele regels van de rechtspraak onderzoek te doen naar en vervolging in stellen ten aanzien van de Iraanse functionarissen die verantwoordelijk waren voor de massale executies in 1988 en andere ernstige mensenrechtenschendingen, waaronder misdaden tegen de menselijkheid en genocide.

Velerlei non-gouvernementele organisaties hebben zich achter de gezamenlijke verklaring aan het adres van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Staten geschaard, waaronder:

• International Federation of Business and Professional Women
• Women’s Human Rights International Association
• Association Internationale pour l’égalité des femmes
• Edmund Rice International Limited
• France Libertes: Fondation Danielle Mitterrand
• Human Rights Research League
• Les femmes, la force du changement
• WomenNC-NC Committee for CSW/CEDAW
• Association of World Citizens
• Hands Off Cain
• Italian Federation for Human Rights
• Women’s UN Report Network (WUNRN)
• US Women’s Caucus at the United Nations
• Justice for Victims of 1988 Massacre in Iran (JVMI)
• Nouveaux Droits de l’Homme (France)
• Association des femmes Iraniennes en France (AFIF)
• Comité de Soutien aux Droits de l’Homme en Iran (CSDHI)
• Association delle Donne Democratiche Iraniane in Italia
• Association of Anglo-Iranian Women in the UK
• Association des jeunes Iraniens pour la démocratie et la liberté-Luxembourg
• Association IranRef (Belgium)
• Iranska Kvinnosamfundet i Sverige (Sweden)
• Anglo-Iranian Professionals
• Association of Iranian Political Prisoners-UK
• Associazione Italiana per i Diritti Umani in Iran