Geoffrey Robertson – Een jaar geleden kwamen de man die het goedkeurde, en de man die het presidentschap werd onthouden in de spotlights te staan, namelijk Ayatollah Khamenei en presidentskandidaat Mir Hossein Mousavi.

Als er recht in de wereld is dan komen beide mannen voor het gerecht om lange gevangenisstraffen uit te zitten, tesamen met Ali Akbar hashemi Rafsanjani en een aantal van de opperrechters en politici van het land.

Allen waren betrokken bij een van de ergste misdaden in de geschiedenis van de mensheid: “De massa moord op politieke gevangenen na de Iran-Irak oorlog in 1988”.
Toen was Mousavi premier, Khamenei president en Rafsanjani leidde de revolutionaire garde. Zij gaven uitvoering aan een geheim decreet van Khomeni die opdracht gaf tot de moord op meer dan dertigduizend politieke gevangenen”

De slachtoffers waren hoofdzakelijk student-activisten die waren gearresteerd en veroordeeld voor het ronddelen van pamfletten en demonstraties tegen Khomeini’s revolutionaire republiek in de vroege jaren tachtig. Ze sympatiseerden met de Mujahedeen  e-Khalq, een gewapende groupering die sympatiseerde met Marxistische ideëen, of atheistisch waren, maar zeker tegen de Theocratie van de Ayatollah waren.

Toen de Iran-Irak oorlog ten einde kwam in 1988 besloot het regime dat de gevangenen te gevaarlijk waren om te laten leven en dus besloot het tot een “eindoplossing”. Op 28 Juli, een week na het staakt het vuren werd het decreet uitgevaardigd. Ten eerste om iedereen te doden die sympatie koesterde voor de Mujahedeen.

Ze werden uit hun cellen gesleept en voorgeleid aan een doodscomissie, bestaande uit een religieus rechter, een aanklager en een lid van de geheime dienst en vervolgens aan kranen opgehangen, vier per keer of in groepen van zes in het auditorium van de gevangenis. Hun lichamen werden s’nachts begraven in massagraven, op tot op vandaag angstvallig geheim gehouden locaties. Tussen 28 Juli en 13 Augustus zijn duizenden Mujahedin vermoord op deze wijze.

Na een korte onderbreking voor een religieuze vacantie, begonnen de doodscomissies aan een volgende ronde waarin alle links-gezinde studenten werden vermoord. Alle studenten die Marxist waren, communisten, en leden van andere politieke groeperingen die als moslim waren geboren, maar van hun geloof waren gevallen werden afvallig verklaard. Alle mannen werden rechtstreeks naar de galgen gestuurd, na een heel kort proces van twee minuten, en zonder mogelijkheid tot beroep. Vrouwen werden veroordeeld tot mishandeling (vijf keer per dag mishandeling middels zweepslagen) totdat zij berouw toonden of stierven.  De tweede golf heeft ook duizenden slachtoffers geeist en was ook vergezeld  met de zelfde geheimzinnigheid.

Uiteindelijk kregen de nabestaanden maanden later een plastic zak met de spullen van de vermoorde familieleden. Rond October waren duizenden gevangenen vermoord zonder rechtszaak, beroepsmogelijkheid en genade.

Toen de zaak internationaal begon uit te lekken, hielden Iraanse diplomaten vol dat het slechts om een paar gevangenen ging die van plan waren om een gevangenisopstand te beginnen met geweld.  Mousavi, speelde een bijzonder schaamtevolle rol . Hij drong er bij “Westerse intellectuelen” om hem te zien als een soort Allende-achtig slachtoffer die heeft ingegrepen tegen deze opstandelingen.

Zijn verkiezingsbijeenkomsten vorig jaar werden verstoord door geschreeuw van omstanders die wezen op zijn rol in 1988. Hij heeft zich nooit hoeven te verantwoorden over zijn rol in deze internationale misdaad.

De andere daders hebben zich ook nooit verantwoord. In het bijzonder Ayatollah Khamenei, die eens heel brutaal opmerkte: “Denk je dat we ze misschien snoepjes hadden moeten geven?” Rafsanjani, nog steeds politiek actief, speelde een belangrijke rol als leider van de revolutionaire garde, en was verantwoordelijk voor de uitvoering.

De leden van de verschillende doodscomissies betrekken ook nu nog belangrijke posities in het rechtssysteem en verscheidenen zijn nu minister in de regering. Zij kunnen zich niet verschuilen achter : “het was een bevel van hogerhand”. Ook een fatwa kan hen niet vrijwaren van rechtsvervolgening voor internationale misdaden.  (President Ahmadinejad wordt in deze zaak niet beschouwd, hoewel hij op uitvoerend niveau revolutionair gardist was). Khamenei heeft als staatshoofd, enige mate van immuniteit, maar zoals Charles Taylor ontdekte beschermt dit hem niet ten volle tegen veroordeling tegen internationale misdaden. Afgelopen jaar heb ik onderzoek gedaan naar de massaslachtingen van 1988 in opdracht van in Washington gevestigde stichting en mijn rapporten zetten bewijzen uiteen waarin de aanklacht tegen een groep Iraanse leiders wordt gerechtvaardigd. Zij die uitvoering gaven aan de massamoorden in 1988 zijn niet alleen verantwoordelijk aan moord en marteling maar ook voor een plan om een groep te vernietigen op basis van hun geloof. De Mujahedin die geloofden in een andere vorm van islam en de Marxisten die geloof afzweerden.

Dit wordt ook wel genocide genoemd en er is een internationale verplichting onder alle landen die de genocide conventie hebben ondertekend om hier uitvoering aan te geven.

De mannen die uitvoering gaven aan het fatwa deden dit terwijl ze wisten dat ze hiermee een internationale misdaad begingen. Ze waren goed thuis in de conventies van Geneve omdat ze altijd klaagden over Saddam Hoesseins overtredingen van deze conventie. Door te weigeren ruchtbaarheid te geven aan het lot van de slachtoffers of de locaties van de graven vrij te geven benadrukken ze de ernst van de misdaad.

De Veiligheidsraad is gerechtigd om zijn macht te gebruiken om een ad hoc internationaal strafhof op te zetten om de Ayatollah en anderen aan te klagen.  Dit is mogelijk een betere manier om om te gaan met een regime dat niet in staat is deze misdaden te bestraffen of zelfs maar toe te geven. Dit geeft tevens de grootste reden tot zorg met betrekking tot het mogelijke toekomstige gebruik van kernwapens.

(Sydney Morning Herald – 14 Juni, 2010)