In de maand voorafgaand aan Noruz (21 maart) worden nieuwe kleren gekocht, de woning ondergaat de grote voorjaarsschoonmaak, en er worden voorbereidingen getroffen voor de Noruz tafel.
Noruz is een tijd van vernieuwing van het leven in alle opzichten: iemands persoonlijke leven, relaties, het huis, en de gemeenschap. De voorjaarsschoonmaak van de woning heet Khaneh (thuis of huis) Tekani (opschudden).
Tijdens de Khaneh-Tekani helpen alle bewoners van het huis mee bij het grondig reinigen van alle hoeken en gaten. Alle oude rommel, zowel binnen- als buitenshuis, wordt weggegooid. Tapijten en gordijnen worden gereinigd, zilverwerk gepoetst, en ramen gelapt.
Na de schoonmaak worden geurige planten, zoals hyacinten en rozen, in huis gezet om de lucht te verfrissen. Sommige volgelingen van Zarathustra branden sandelhout en lopen daarmee dagelijks door het huis, waardoor het hele huis geurt naar sandelhout. Op dezelfde manier wordt ook wilde rogge, esfand, toegepast. Sommigen geloven dat de aromatische dampen helpen om boze geesten te verjagen, terwijl ze wachten op de komst van de geesten van de overledenen tijdens de Farvardigan dagen.
Na de grote schoonmaak is het huis klaar voor een frisse start van het nieuwe jaar. Het huis is ook klaar om gasten te ontvangen tijdens de gebruikelijke Noruz bezoeken.
Het kweken van kiemplantjes (tarwespruiten)
Bij het begin van de Farvardigan – tien dagen voor Noruz of Nieuwjaar – gaan de huishoudens gekiemde graankorrels, voornamelijk tarwe, maar ook gerst, linzen, en andere zaden kweken.
De granen of zaden worden gekiemd door ze te weken op speciale kiembladen of in ronde aardewerk bakjes. De diverse spruiten zijn met Noruz zo’n zeven tot tien centimeter lang geworden.
ALLERZIELEN OF FARVARDIGAN
Farohar / Fravahar
Stenen reliëf van een Farohar / Fravahar als beschermengel bij Pasargadae (ten noordoosten van de historische stad Persepolis)
De laatste tien dagen van het jaar zijn de zogenaamde Farvardigan dagen volgens de kalender van de Zoroasters. Deze dagen zijn gewijd aan het gedenken van de Fravashis. Een fravashi is de ziel van iemand die is overgegaan van het aardse bestaan. Farvardigan is vergelijkbaar met Allerzielen.
Een fravashi / farvard wordt gewoonlijk uitgebeeld als dezelfde gevleugelde beeltenis die gebruikt wordt bij Koninklijke Achaemenische (oude Perzische dynastie) afbeeldingen van de fravashi of khvarenah van de koning.
Fravashis / Farvards kunnen beschermengel worden (zie afbeelding) en op die manier kunnen ze hun spirituele aanwezigheid en genade aan de mens verlenen.
Tijdens Farvardigan worden herinneringsgebeden gezegd en de farohars worden uitgenodigd bij de gemeenschap der zielen, zowel de levenden als de overledenen, tijdens de Hamaspathmaidyem Gahambar.
Aush Reshteh
Een van de schotels die bereid worden voor Hamaspathmaidyem Gahambar en Chahar-Shanbeh-Suri (zie hieronder) is een soep die Aush wordt genoemd.
Ajil – gedroogde vruchten en noten
Ajil of Ajil-e Moshkel-Gosha, gedroogde vruchten en noten liggen op de gahambar.
Ajil is een mengsel van zeven gedroogde noten en vruchten: pistachenoten, geroosterde kikkererwten, amandelen, hazelnoten, vijgen, abrikozen en rozijnen (keshmesh). De samenstelling is afhankelijk van de locale beschikbaarheid en de smaakvoorkeur (hartig of zoet) van het gezin. Geroosterde pompoenzaden (tokhmeh Kadoo), geroosterde meloenzaden (tokhmeh hendooneh), walnoten, cashewnoten en gedroogde moerbeien (tut) zijn mogelijke vervangers.
Chahar Shanbeh Suri
Over vuren springen – het ritueel van Shanbeh-Suri
Waarschijnlijk kwam de oorspronkelijke avond voor de laatste dag van Hamaspathmaidyem Gahambar overeen met wat tegenwoordig Chahr-Shanbeh-Suri of Rode Woensdag is – de laatste woensdag van het jaar.
Chahar Shanbeh Suri is de laatste woensdag voor Noruz. Chahar Shanbeh betekent woensdag en suri betekent rood, rossig of gloeiend.
Op deze dag komt men na zonsondergang bij elkaar om zeven kleine vreugdevuren aan te steken die de hele nacht blijven branden. Nadat de vreugdevuren zijn aangestoken springt men om de beurt over het vuur onder het roepen van: "Sorkhie tu az man. Zardieh man az tu", vrij vertaald "Geef me je blozende teint. Neem mijn ziekelijke bleekheid."
Voor de Perzen is dit kortstondige vuur een symbool van de spirituele vlam – de bron van verlichting door wijsheid, kracht en goedheid. Dit vuur is ook een symbool van zuivering.
De zeven vuren
Noruz staat voor een toekomstige duurzame vernieuwing van de wereld en de opstanding van rechtvaardige zielen. Deze toekomstige gebeurtenis heet Frasho-Kereti of Frashigird.
Op dat moment zullen alle zielen door zeven verschillende vuren moeten gaan, de rechtvaardigen zal dat lukken, maar de goddelozen zullen verteerd worden. Zodra de zielen van de rechtvaardigen de vuren gepasseerd zijn zullen ze worden herenigd in een wereld die een blijvende voortreffelijkheid heeft bereikt door hun eerdere inspanningen – door hun goede gedachten, goede woorden en bovenal, goede daden
Ghoshog-Zani
kinderen met witte lakens om die om snoep vragen
Hoewel het onderliggende motief voor deze dag ernstig is, zijn de festiviteiten op de avond van Chahar Shanbeh Suri leuk. In lakens gehulde kinderen spelen de rol van de zielen van de overledenen en vragen van deur tot deur om snoep. Ze kondigen hun komst aan door met lepels op potten en pannen te rammelen. Dit heet dan ook
Ghoshog-Zani (lepel-slaan). Behalve om aandacht te trekken is het kabaal ook bedoeld om het oude jaar weg te jagen en de weg vrij te maken voor het komende nieuwe jaar.
Vuurbeker
Chahar Shanbeh Suri vertoont overeenkomst met Hamaspathmaidyem Gahambar: het verwelkomen van de zielen, het delen van voedsel, gemeenschappelijke feesten en het uitdelen van gedroogd voedsel (Ajil, zie hierboven).
Vuur is ook het symbool van Noruz, de zeven reinigende vuren en de eeuwige vlam. Chahar Shanbeh Suri maakte deel uit van de Hamaspathmaidyem Gahambar – de laatste vijf dagen van het jaar. Destijds waren de laatste vijf dagen schrikkeldagen en maakten geen deel uit van een week. In dat geval was Chahar Shanbeh Suri niet de vierde (= Chahar in het Perzisch) dag van de week, maar de vierde dag van de Gahambar – de vooravond van de vijfde dag – het tijdstip waarop de zielen van de overledenen werden uitgenodigd bij de levenden in universele saamhorigheid om het leven, zowel spiritueel (Mainyu) als fysiek(gaiety), te vieren.