Genève, 20 december 2019 – Mensenrechtendeskundigen van de VN* hebben de Iraanse autoriteiten vandaag opgeroepen alle personen vrij te laten die om arbitraire redenen gevangen zijn gezet en mishandeld tijdens de recente demonstraties, en hebben hun zorgen geuit over de honderden mensen die om het leven zijn gebracht.
‘Wij zijn geschokt door berichten over de slechte behandeling van gevangengenomen betogers tijdens de protesten in november 2019 en hoogst verontrust vanwege het naar verluidt excessieve gebruik van geweld door de Iraanse ordetroepen die hebben geleid tot talloze slachtoffers, waaronder ook doden,’ zeiden de deskundigen.
‘Uit de berichten is op te maken dat gevangenen worden gemarteld of worden onderworpen aan andere vormen van mishandeling, soms om bekentenissen af te dwingen. Verder krijgen sommigen van hen naar verluidt geen medische behandeling, waaronder voor verwondingen die zijn toegebracht door de ordetroepen, en zitten ze gevangen in overvolle detentiecentra. Sommigen worden opgesloten in isoleercellen of verdwijnen spoorloos.’
200.000 mensen namen deel aan demonstraties nadat de Iraanse regering de brandstofprijzen had verhoogd. Volgens officiële bronnen zijn ten minste 7.000 betogers opgepakt, van wie duizenden nog steeds vastzitten.
De deskundigen zijn daarnaast bang dat de gedetineerden een eerlijk proces wordt onthouden omdat Iran zich niet wenst te houden aan de normale regels voor rechtszaken, met name voor hen die hebben geprotesteerd tegen de regering.
‘Hooggeplaatste functionarissen hebben gezegd dat betogers zwaar gestraft zullen worden,’ zeiden de deskundigen. ‘We hebben op de Iraanse staatstelevisie al zogenaamde “bekentenissen” gezien,’ ondanks berichten dat deze onder bedreiging zijn afgedwongen. Verder wordt gedetineerden naar verluidt het recht op een zelfgekozen advocaat ontzegd.
‘Wij dringen er bij de regering en de rechterlijke macht op aan dat iedereen die wordt beschuldigd van misdaden een gerechtelijk proces krijgt waarin men zich houdt aan de faire internationale regels voor rechtszaken, waaronder de aanname dat iemand onschuldig is.’
Volgens betrouwbare bronnen zijn ten minste 304 mensen, onder wie 12 kinderen, door het geweld omgekomen. In onbevestigde berichten wordt zelfs gesproken over een dodental boven de 400. De aantal doden lijkt vooral hoog in provincies met grote etnische minderheden, voegde de deskundigen eraan toe.
‘Uit berichten en beelden blijkt,’ aldus de deskundigen, ‘dat de Iraanse ordetroepen niet alleen met scherp schoten op ongewapende demonstranten, maar daarbij ook richtten op hun hoofden en vitale organen.’
‘Als je het gemunt hebt op deze lichaamsdelen, is de voor de hand liggende conclusie dat de ordetroepen eropuit zijn om te doden of op zijn minst ernstige verwondingen te veroorzaken. De gouverneur van de stad Quds heeft zelf in het openbaar toegegeven dat ze de ordetroepen had opgedragen demonstranten neer te schieten die het gouverneursgebouw binnendringen.
‘Het baart ons grote zorgen dat de Iraanse autoriteiten, ondanks de internationale regels aangaande het gebruik van geweld, zulke methoden toepast tegen vreedzame betogers die hun recht op vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering uitoefenen.’
Hoewel ze opmerkten dat de internetblokkade was teruggeschroefd, waren de deskundigen nog altijd bezorgd over de voortgaande repressie en het recht op vrijheid van meningsuiting.
‘De families van personen die zijn gedood door ordetroepen hebben naar verluidt de waarschuwing gekregen dat ze hun mond moeten houden. Iraanse journalisten hebben opdracht gekregen geen kritiek te leveren op de reactie van de regering, en de verwanten van journalisten die werken voor Farsi-talige nieuwsmedia in het buitenland worden onder druk gezet in een poging hun berichtgeving te stoppen.’
De deskundigen sloten zich aan bij de oproep van Michelle Bachelet, de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de VN, aan de regering om meteen onafhankelijke en onpartijdige onderzoeken te starten naar de meldingen van mensenrechtenschendingen, waaronder de dood van betogers.
De VN-deskundigen hebben al eerder hun zorgen kenbaar gemaakt aan de regering en zullen blijven proberen een dialoog op gang te brengen over deze kwesties en de situatie in de gaten houden.
(*) De VN-deskundigen: Dhr. Javaid Rehman, Speciaal Rapporteur inzake de mensenrechtensituatie in de Islamitische Republiek Iran;
Dhr. Clement Nyaletsossi Voule, Speciaal Rapporteur inzake het recht van vreedzame vergadering en vereniging; Dhr. David Kaye, Speciaal Rapporteur inzake de bevordering en bescherming van het recht van meningsuiting en expressie; Mevr. Agnes Callamard, Speciaal Rapporteur inzake buitenrechtelijke, standrechtelijk en arbitraire executies; Dhr. Nils Melzer, Speciaal Rapporteur inzake marteling en andere wrede, onmenselijke behandelingen en straffen; Dhr. Michel Forst, Speciaal Rapporteur inzake de situatie van mensenrechtenverdedigers; Dhr. Diego Garcia-Sayán, Speciaal Rapporteur inzake de onafhankelijkheid van rechters en advocaten; leden van de VN-Werkgroep inzake arbitraire detentie – Dhr. José Antonio Guevara Bermúdez (voorzitter), Mevr. Leigh Toomey (vicevoorzitter inzake communicatie), Mevr. Elina Steinerte (vicevoorzitter inzake follow-up), Dhr. Seong-Phil Hong en Dhr. Sètondji Adjovi; en de Werkgroep inzake gedwongen en onvrijwillige verdwijningen, bestaande uit Dhr. Luciano Hazan (voorzitter-rapporteur), Dhr. Tae-Ung Baik (vicevoorzitter), Mevr. Houria Es-Slami, Dhr. Bernard Duhaime en Dhr. Henrikas Mickevicius.De Speciaal Rapporteurs en Werkgroepen maken deel uit van de zogeheten Speciale Procedures van de Mensenrechtenraad. Speciale Procedures, het grootste orgaan van onafhankelijke deskundigen in het Mensenrechtensysteem van de VN, is de algemene benaming van de onafhankelijke onderzoeks- en controlemechanismen van de Raad die zich bezighouden met situaties in specifieke landen of thematische kwesties in alle delen van de wereld. Deskundigen van Speciale Procedures werken op vrijwillige basis; ze behoren niet tot het VN-personeel en ontvangen geen salaris voor hun werk. Ze zijn onafhankelijk van regeringen en organisaties en dienen in hun individuele hoedanigheid.
UN Human Rights country page – Iran
Voor meer informatie en verzoeken van media, neem contact op met:
Dhr. Ciaron Mumane (+41 22 928 9390 / [email protected])
Voor vragen van media in verband met andere onafhankelijke VN-deskundigen, neem contact op met:
Dhr. Jeremy Laurence, UN Human Rights – Media Unit (+41 22 917 9383 / [email protected])
Volg het nieuws over de onafhankelijke mensenrechtendeskundigen van de VN op Twitter@UN_SPExperts.
Bezorgd over de wereld waarin we leven?
Sta dan vandaag op voor de rechten van iemand.
#Standup4humanrights en bezoek de webpagina op http://www.standup4humanrights.org
