3 maart 2022 – VN-mensenrechtenexperts waarschuwen voor internetcensuur in Iran Javaid Rehman, speciaal rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Iran; Irene Khan, speciaal rapporteur voor het recht op vrijheid van mening en meningsuiting; en Alexandra Xanthaki, speciaal rapporteur op het gebied van culturele rechten, waarschuwen voor de internetcensuurwet van het Iraanse regime. In een brief waarschuwden drie mensenrechtenexperts van de Verenigde Naties voor de implicaties van de internetcensuurwet van het Iraanse regime. De ondertekenaars, Javaid Rehman, speciaal rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Iran; Irene Khan, speciaal rapporteur voor het recht op vrijheid van mening en meningsuiting; en Alexandra Xanthaki, speciaal rapporteur op het gebied van culturele rechten, waarschuwde dat de nieuwe wet het land effectief zou isoleren van het wereldwijde internet.
“Dit wetsvoorstel is een zorgwekkende stap in de richting van de consolidering van een digitale muur om Iran. Het zal de informatie verder beperken in een omgeving waar de vrijheid van meningsuiting en andere grondrechten al sterk worden ingeperkt. Het verstoort ook het recht van individuen om deel te nemen aan het culturele leven en toegang te hebben tot culturele hulpbronnen”, aldus de experts.
De brief komt een week nadat een subcommissie in de Majlis (parlement) het wetsvoorstel Gebruikersrechten Voor Cyberspace heeft goedgekeurd, dat de bestaande beperkingen op internettoegang uitbreidt. Volgens de concepttekst voor het wetsvoorstel zal het regime de toegang blokkeren tot de weinige socialemediaplatforms die nog toegankelijk zijn in Iran, technologiebedrijven dwingen zich te houden aan de regels die zijn opgelegd door de Hoge Raad Voor Cyberspace, het orgaan dat toezicht houdt op internetcensuur, en vereisen dat technologiebedrijven samenwerken met het regime op het gebied van toezicht en censuur. Het wetsvoorstel stelt ook het gebruik van virtuele privénetwerken (VPN) strafbaar.
De Iraanse autoriteiten weigerden te antwoorden op een andere brief die de mensenrechtenexperts in 2021 hadden geschreven, waardoor alarm werd geslagen over de gevolgen van het blokkeren van internettoegang in Iran.
In hun nieuwe brief waarschuwen de experts ook voor de economische impact van het censureren van internet in Iran. Miljoenen Iraniërs vertrouwen op internet en sociale media om hun bedrijf te runnen. De onderbreking van de internettoegang zal een grote impact hebben op hun leven.
“Het staat tegenwoordig buiten kijf dat de economische en sociale ontwikkeling van samenlevingen berust op toegang tot informatie en een stimulerende omgeving voor de uitwisseling van ideeën en culturele hulpbronnen. We roepen de Islamitische Republiek van Iran op om dit wetsvoorstel te heroverwegen’, schrijven de experts in hun brief.
Tegelijkertijd onderzoekt de Majlis een ander plan dat financiële en gevangenisstraffen zal opleggen aan gebruikers die “inhoud maken op verboden sociale-medianetwerken”. Het plan zal worden toegevoegd als wijziging van een eerder wetsvoorstel dat het gebruik van satelliettelevisienetwerken verbiedt.
Al deze pogingen om de internettoegang voor miljoenen Iraniërs te beperken, hebben implicaties waarvoor de eigen functionarissen van het regime waarschuwen. De grootste zorg van het regime is hoe online platforms knooppunten zijn geworden waar dissidenten zich kunnen aansluiten en zich kunnen organiseren en om de wereld te informeren over protesten in Iran. Deze kracht was volledig zichtbaar tijdens de opstand van 2019, toen protesten tegen het regime zich in een paar dagen naar meer dan 190 steden verspreidden. Alleen de brute moord op demonstranten en een totale internetstoring hebben het regime van de ondergang gered. Deze kwestie is zo kritiek geworden voor het regime dat opperste leider Ali Khamenei er persoonlijk toezicht op houdt en zijn vertegenwoordigers benadrukken het belang van het beperken van internettoegang in hun preken op het vrijdaggebed.
En hoewel sommige functionarissen erop wijzen dat de internetcensuurwet technische hindernissen heeft en het blokkeren van internettoegang de economie van het land zal verstoren, lijkt het regime klaar om door te gaan met zijn plannen. En recent nieuws geeft aan dat het regime de internettoegang afknijpt en in stilte zijn internetcensuur-infrastructuur test.
Maar zelfs de eigen experts en functionarissen van het regime waarschuwen dat internetcensuur een stuk ingewikkelder zal zijn dan wordt aangenomen. Omdat het regime heeft geprobeerd de toegang tot sociale-mediaplatforms te blokkeren, heeft het Iraanse volk ook hun instrumenten voor het omzeilen van censuur aangepast. Zoals een voormalige regeringsfunctionaris waarschuwde: “Al deze onlogische internetbeperkingen worden in feite marketinginspanningen voor de nieuwe generatie op satelliet gebaseerde internetdiensten.
