07 mei 2022 – Stop de executie! De Zweeds-Iraanse arts Dr. Ahmadreza Djalali wordt al meer dan zes jaar gegijzeld in Iran. Het regime van Teheran dreigt met zijn op handen zijnde executie om de Zweedse regering te chanteren.

Mensenrechtenactivisten zijn een internationale campagne gestart om de executie van de Zweeds-Iraanse arts Dr. Ahmadreza Djalali (foto’s met zijn familie voor arrestatie). De 48-jarige vader, die met zijn gezin in Zweden woonde, zit al meer dan zes jaar vast in de Evin-gevangenis in Teheran. Hij is een van de Iraniërs met een dubbele nationaliteit die door het regime van Teheran wordt gegijzeld onder zwakke voorwendselen om te gebruiken als onderhandelingsmiddel tegen westerse landen. Nu dreigt het regime met de op handen zijnde executie van Ahmadreza Djalali om de Zweedse regering te chanteren.

Iran chanteert Zweden met executiedreigingen

De Zweedse aanklager eist levenslange gevangenisstraf voor een Iraanse man voor moord en oorlogsmisdaden. Teheran dreigt vervolgens een Zweed te executeren.

De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Ann Linde sprak woensdagavond aan de telefoon met haar Iraanse ambtgenoot Hussein Amir Abdullahian. De betrekkingen tussen de twee landen zijn gespannen. Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft maandag de Zweedse ambassadeur in Teheran ontboden. De reden: Iran is boos over een rechtszaak die in Zweden loopt tegen de Iraanse Hamid Nouri wegens moord en oorlogsmisdaden. Na 89 dagen hoorzittingen vroeg het openbaar ministerie in Stockholm woensdag in hun slotpleidooien een levenslange gevangenisstraf voor de verdachten.

Slechts een paar uur later kwam de reactie uit Teheran: het persbureau ISNA kondigde aan dat een Zweeds-Iraanse burger die in Iran gevangen zit, uiterlijk op 21 mei moet worden geëxecuteerd. Ahmadreza Djalali, een expert in spoedeisende geneeskunde, werd in 2016 gearresteerd tijdens een bezoek aan Iran als onderdeel van een academisch evenement. Een jaar later werd hij berecht wegens vermeende “spionage voor Israël” en in oktober 2017 ter dood veroordeeld. Volgens het parket van Teheran zou de spoedarts “informatie hebben doorgegeven over uiterst geheime militaire projecten op het gebied van onderzoek, het leger, defensie en nucleaire technologie”.

Politieke gijzeling

Bewijs werd niet vrijgegeven en het proces vond plaats achter gesloten deuren. Na het proces meldde Djalali aan zijn vrouw aan de telefoon dat de Iraanse autoriteiten hem als agent wilden inhuren en dat hij een spion in Europa had moeten zijn. Toen hij weigerde, werd hij gearresteerd. Djalali en zijn familie emigreerden in 2009 van Iran naar Zweden, waar hij sindsdien als professor werkt aan het Karolinska Medical University Institute in de buurt van Stockholm.

Teheran erkent zijn Zweedse staatsburgerschap niet. Iran weigert principieel om zijn burgers vrij te laten van de Iraanse nationaliteit en erkent de dubbele nationaliteit niet. Het feit dat Djalali’s doodvonnis op het punt staat uitgevoerd te worden, toont nu aan dat hij, net als andere Iraniërs met een dubbele nationaliteit, het slachtoffer was van politieke gijzeling. Iran arresteert hen op dubieuze beschuldigingen van spionage en gebruikt hen als gijzelaars voor politieke accommodatie.

Zoals nu als hefboom in het geval van Hamid Nouri. Nouri werd gearresteerd tijdens een bezoek aan Zweden in 2019 en berecht voor oorlogsmisdaden. Een vermoedelijk slachtoffer had aangifte tegen hem gedaan. Volgens de aanklacht was Nouri betrokken bij de marteling en executie van meer dan 100 politieke gevangenen in Iran in 1988. Nouri was assistent-aanklager in een gevangenis ten westen van Teheran tijdens de massa-executies onder de toenmalige spirituele leider Ayatollah Ruhollah Khomeini. In de laatste fase van de Iran-Irak oorlog (1980-1988) werden duizenden Iraniërs in het hele land geëxecuteerd.

Tijdens zijn proces moest voor het eerst een lid van het Iraanse systeem verantwoording afleggen voor dit hoofdstuk uit de Iraanse geschiedenis. De gerechtelijke procedure duurde tien maanden en er waren ongeveer 60 getuigen uitgenodigd. De Zweedse rechterlijke macht kan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid vervolgen, zelfs als de misdaden niet in Zweden zijn gepleegd en er geen Zweden bij betrokken waren.