Om te beseffen wat Noruz precies inhoudt, moeten we de samenhang begrijpen met andere festiviteiten van het oude Iran. De Perzische kalender had 12 maanden, die elk een dag hadden met de naam van die maand. Deze dag was een feestdag, zowel voor het individu als voor de hele gemeenschap. Het oude Iran was een agrarische samenleving, er waren dan ook zes religieuze festivals die overeenkwamen met agrarische evenementen. Deze agrarische festiviteiten gaven de gemeenschap de gelegenheid om samen te komen om de opbrengst van hun arbeid te vieren.
Het oude Perzië kende vijf nationale feestdagen die door de eeuwen heen zijn blijven bestaan. Deze feestdagen zijn: Noruz, Tirgan, Mehrgan, Yalda en Sadeh. Hiervan is Noruz het meest populair. Het valt op de eerste dag van de Iraanse kalender en markeert het begin van het Iraanse nieuwe jaar. Net als de vier andere nationale feestdagen, heeft Noruz drie kenmerken: (1) het is gebaseerd op de astronomie, (2) de grondslag is historisch en mythisch en (3) het weerspiegelt een positieve sociaal-religieuze filosofie.
In het oude Perzische werd ook twee keer per jaar de zonnewende gevierd, wanneer de zon het verst van de evenaar staat. Rond 21 juni, de zomerzonnewende en de langste dag van het jaar, wordt het Tirgan feest gevierd; het Yalda feest viert de winterzonnewende, de langste nacht van het jaar. Het Sadeh feest is honderd dag en nachten na de winter volgens de oude kalender (vijftig dagen na Noruz, wanneer volgens de oude kalender de zomer begint), dan wordt het einde van het koude weer gevierd en de lente ingeluid (“Cheleh Koochak”). De wetenschappelijke of astronomische basis voor deze festiviteiten getuigt van de astronomische kennis van onze voorouders.
Het is interessant dat de festivals een historisch of mythisch aspect hebben dat de cultuur en het nationale bewustzijn van onze voorouders bewijst. Ook hier is de filosofie geworteld in een positieve religieuze ideologie: de festiviteiten zijn een viering van de overwinning van het goede over het kwade, van licht over duisternis en van rechtvaardigheid over despotisme. Volgens de Iraanse mythologie bedacht Jamshid Shah Noruz als “nieuwe dag”, nadat hij onwetendheid, ziekte, armoede en onrecht uitgebannen had; Noruz viert zijn verworvenheden, het bevorderen van geluk, vooruitgang en overvloed.
Mehrgan, de herfst equinox, is de dag waarop de smid Kaveh Ahangar de onrechtvaardige despotische koning Azhidahak (ook bekend als “Zahak”), die bevolen had alle vijf de zonen van Kaveh Ahangar te doden, ten val bracht. Mehrgan valt ook samen met het omverwerpen van een andere despoot, Gaumata, door Darius de Grote, de grote koning van de dynastie der Achaemeniden.
Tijdens Tirgan, de zomerzonnewende, wordt het leven gevierd van Arash Kamangir, een Iraanse nationale held die zijn leven opofferde om de territoriale integriteit van Iran te verdedigen. Tijdens Yalda, de winterzonnewende, viert men de overwinning van licht over duisternis, recht over onrecht, goed over kwaad en de geboorte van de “zonnegod”, Mithra. Met Sadeh tenslotte wordt de ontdekking van het vuur herdacht, dat niet alleen een bron van energie is, maar ook een van de elementen, zoals lucht, water en aarde, welke de volgelingen van Zarathoestra moeten behoeden en niet vervuilen.
De sociaal-religieuze aspecten van deze vijf nationale vieringen dienen ter versterking van de sociale banden door het samenbrengen van de gemeenschap, het bevorderen van naastenliefde en ervoor te zorgen dat de meer behoeftige leden van de gemeenschap niet worden vergeten. Het is belangrijk om deze waarden in gedachten te houden als we de rituelen van Noruz nader beschouwen.
De viering van Noruz kent verschillende gebruiken. Het belangrijkste is het opstellen van de traditionele ” Sofreh Haft Seen “, de Haft Seen tafel, waarop zeven voorwerpen worden neergezet die beginnen met de Perzische letter “Seen” (vergelijkbaar met de letter ” S “). Het woord “haft” in het Perzisch betekent zeven en ” Haft Seen” is dus letterlijk vertaald zeven “Seen” . Vele culturen en religies beschouwen het getal zeven als heilig. De volgelingen van Zarathoestra verwijzen naar deze zeven eigenschappen als “Amsha Spenta.”
De verschillende voorwerpen op de tafel beïnvloeden onze zintuigen, een mooie tafel weerspiegelt de verschillende kleuren, geuren en smaken van de lente en, volgens sommigen, van het leven. De gebruikelijke zeven items op de tafel zijn “sabzi” (letterlijk loof – meestal de spruiten van tarwe en linzen,” sonbol “(de hyacint),” senjed “( gedroogd fruit),”seer” (knoflook) , “serkeh” (azijn), samanu (een Perzisch gerecht) en “sekeh” (een munt). De bloemen, het groen en de vruchten en specerijen staan voor de komst van de lente, terwijl de munt symbool staat voor succes en welvaart. De Heilige Schrift ligt op de tafel als lof voor de Schepper. De spiegel symboliseert het geloof dat alles wat we in het leven ontvangen een weerspiegeling is van onze gedachten, onze woorden en onze daden. Kaarsen vertegenwoordigen het licht van de waarheid, een kom water met een goudvis staat voor het leven op aarde, en snoepgoed staat voor de komst van een Gelukkig Nieuwjaar en “zoetheid” en plezier in het leven. Granaatappels en eieren op de tafel geven staan voor vruchtbaarheid en rijst symboliseert overvloed. Als laatste staat er rozenwater op de tafel. De volgelingen van Zarathoestra verwelkomen hun gasten door het gieten van druppels rozenwater op hun handen en wensen hen geluk in het komende jaar.
Een andere traditie van Noruz is “de grote schoonmaak”. Voorafgaand aan de voorjaars-equinox worden de huizen (inclusief alle beddengoed en meubilair) grondig gereinigd en gewassen, en indien nodig, gerepareerd en geschilderd. Tarwe en linzen zijn gezaaid en zoals hierboven vermeld, worden hun spruiten op tafel gezet om de overvloed van de lente te vertegenwoordigen. Volgens de traditie worden de spruiten 13 dagen bewaard, waarna vrienden en familie feestelijk buitenshuis bijeenkomen om de spruiten in stromend water te gooien.
Voor Iraniërs is Noruz is ook een tijd om geliefden te gedenken, zowel de levenden als de doden. Volgens de traditie van Zarathoestra komen met Noruz de zielen van de overledenen hun nakomelingen bezoeken en hen zegenen. Vijf dagen voor Noruz worden er verschillende ceremonies gehouden om de overledenen te gedenken en het leven te vieren, familieleden (tegenwoordig vooral de kinderen) krijgen nieuwe kleren en het nieuwe jaar wordt met een feest ingeluid. Volgens de traditie, die van generatie op generatie wordt doorgegeven, bezoeken vrienden en buren elkaar tijdens de twaalf dagen na de equinox, meestal begint men met de oudsten van de familie en de gemeenschap. De bezoeken zijn traditioneel onvoorbereid; Iraniërs houden “open huis” waar de gasten worden verwelkomd met fruit, zoetigheid en thee. Noruz is op die manier een aanmoediging om samen te komen en de vriendschapsbanden te versterken.
Tegenwoordig is Noruz is een prachtig nationaal feest dat het rijke culturele erfgoed van Iran weerspiegelt. Het belichaamt niet alleen een kleurrijke historische / mythische basis, maar geeft ook blijk van indrukwekkende kennis van wetenschap en astronomie van de oude Iraniërs. Noruz is een optimistische viering van het leven in al zijn glorie. Het is een viering van universele en tijdloze waarden en idealen – waarheid, mededogen, wijsheid, rechtvaardigheid en vrede. Het is een viering van de eerste dag van de lente en als zodanig de vernieuwing van het leven en de wereld. Omdat de bloemen bloeien en de wereld ontwaakt door de schoonheid van de lente, kunnen wij, Iraniërs, het glorieuze geschenk van het leven en een nieuw begin vieren.
Vuurkelk
Chahar Shanbeh Suri vertoont overeenkomst met Hamaspathmaidyem Gahambar: het verwelkomen van de zielen, het delen van voedsel, gemeenschappelijke feesten en het uitdelen van gedroogd voedsel (Ajil, zie hierboven).
Vuur is ook het symbool van Noruz, de zeven reinigende vuren en de eeuwige vlam. Schrijver dezes vermoedt daarom dat toen de Zoroastrische kalender in Iran werd gebruikt, Chahar Shanbeh Suri deel uitmaakte van de Hamaspathmaidyem Gahambar – de laatste vijf dagen van het jaar. Destijds waren de laatste vijf dagen schrikkeldagen en maakten geen deel uit van een week. In dat geval was Chahar Shanbeh Suri niet de vierde (= Chahar in het Perzisch) dag van de week, maar de vierde dag van de Gahambar – de vooravond van de vijfde dag – het tijdstip waarop de zielen van de overledenen werden uitgenodigd bij de levenden in universele saamhorigheid om het leven, zowel spiritueel (Mainyu) als fysiek, te vieren.
