IRAANSE FEESTEN, HET MEHREGAN FEEST,

De godin Mehr was het symbool van een Perzisch geloof binnen de Indo-Iraanse cultuur, en werd geassocieerd met de schepping van de wereld. Vele Iraniers kijken naar hun oorsprong bij dit natuurfeest waarvan  de voorbereidingen al vroeg beginnen.

Het Mehregan Feest of het Perzische herfsfeest is een oud Perzische feest dat is gewijd aan Mehr (of Mithra / Mitra), de godin die het symbool is van het licht, vriendschap, geloof, liefde en vriendelijkheid.

Het wordt elk jaar aan het begin van de herfst gevierd op de 16e Mehr in de 7e maand. Dat is nu op 8 oktober. In sommige regio’s wordt het echter eerder gevierd, in de Verenigde Staten in september. En net als bij Kerstmis kunnen de voorbereidingen al vroeg beginnen.

In het oude Iran waren er twee grote nationale feesten die beiden gevierd werden wanneer de lengte van dag en nacht gelijk waren (zonnewende).

Het eerste feest, Nowruz, wordt bij het begin van de lente gevierd (zomerzonnewende). Dit is nog steeds het grootste nationale feest van Iran, ondanks het feit dat het een islamitisch land is, en wordt op de eerste dag van de lente met speciale ceremonies op grote schaal gevierd. Het is ook de eerste dag van de Iraanse kalender en de dag dat de natuur weer tot leven komt na de winter. Nowruz valt op 21 maart. Zowel Mehregan als Nowruz, komen voort uit de religie van Zarathoestra en verheugen zich in de natuur. Mehregan werd gevierd met de winterzonnewende. Op deze dag vierden de oude Perzen en velen die culturele of politieke contacten met de Perzen onderhielden het feest met muziek, dans, en het geven van geschenken aan elkaar.

Zowel met Nowruz als Mehregan leggen de families tekens en symbolen van de wederopleving van de natuur en de gaven van God bij elkaar op een kleed en bouwen het feest eromheen. Tijdens Mehregan gebruikten de Iraniërs een bordeauxrood kleed en zetten daar bloemen op, de zogenaamde “eeuwige bloem” en daar omheen andere bloemen. Vandaag weten we niet veel meer over deze bloem. Volgens sommige onderzoekers was het misschien een bloem die een aantal maanden van het jaar knoppen heeft.

De traditie van het plaatsen van betekenisvolle symbolen op een tafelkleed wordt nog steeds voortgezet tijdens Nowruz, maar tijdens het afgelopen millennium werd er met Mehregan minder aandacht aan besteed. Na de Arabische invasie van Iran en de verandering van de religie van het Zoroastrisme tot de Islam, hebben vele culturele tradities, hoewel soms in afgezwakte vorm, het overleefd. Mehregan is een van de feesten die nauwelijks heeft overleefd en onze kennis over de geschiedenis ervan is schaars.

De tijd van het Mehregan Feest

Zoals eerder vermeld wordt Mehregan nu gevierd op 8 oktober. Op deze dag wordt het feest de laatste 2000 jaar gevierd. Er zijn bewijzen dat daarvoor, tijdens de Achaemeniden-dynastie, het precies de eerste dag van de herfst werd gevierd – de 1e Mehr of 23 september. Later werd het veranderd in 8 oktober.

Waarom vermelden we dit? In de zoroastrische kalender had elke dag van de maand een speciale naam, sommige waren hetzelfde als de namen van de maanden. De 16e dag van de maand van Mehr heette Mehr. Deze dag werd de Mehr-dag van de Mehr-maand genoemd. Dus als iemand dat hoorde, was het duidelijk welke dag van het jaar werd bedoeld.

Gedurende het tijdperk van het zoroastrisme was in Perzië elke datum, waarvan de naam van de dag en de maand overeenkwamen, een dag voor geluk en viering. Daarom werd de Mehr-dag van de Mehr-maand of 16 Mehr een nationale feestdag en nam geleidelijk de plaats in van de eerste dag van de herfst.

De oorsprong van Mehregan

De godin Mehr was het symbool van een Perzisch geloof binnen de Indo-Iraanse cultuur, en werd geassocieerd met de schepping van de wereld. Dit wordt Mithraisme gernoemd, wat de religie was van de Iraniërs voor Zoroaster in de 6e eeuw voor Christus. In feite zijn Mitra of Mithra de oude Perzische vormen van het moderne Mehr.

Wanneer dit geloof ontstond is niet bekend, maar het was de belangrijkste religie van Iraniërs tot 6e eeuw voor Christus. Het Mithraïsme heeft ook een onmiskenbaar aandeel in het Zoroastrisme. Avesta, het religieuze boek van de Zoroastriërs, heeft een deel dat Mehr-Yasht heet, hetgeen een poëtische verering is van deze grote Perzische godin. Dit fenomeen werd gecombineerd met de zon als teken van Mitra.

In de 3e en 4e eeuw na Christus verspreidde het Mithraisme zich via het Romeinse Rijk en de Helleense wereld. In vele delen van Europa, zoals Groot-Brittannië, Spanje, Duitsland, en landen rond de Donau, was het Mithraisme de officiële religie. Toen Constantijn het Christendom aanvaardde, werd het Mithraisme vergeten, maar de impact ervan op het christendom bleef nog steeds bestaan. Veel christelijke begrippen van nu zijn afkomstig uit het Mithraïsme. Bijvoorbeeld, eerste Kerstdag valt op dezelfde dag als de geboortedag van Mehr (Mitra).

Ook het woord zondag is waarschijnlijk afgeleid van Mehr of de zon. In de moderne Perzische taal heeft het woord Mehr de betekenis van zon, vriendelijkheid en liefde.

Het Mehregan Feest in de hedendaagse Iraanse cultuur

In de afgelopen 200 jaar is de aandacht van de Iraniërs voor het Mehregan Feest afgenomen. Maar in de afgelopen decennia zijn, als gevolg van de politieke en culturele veranderingen, de mensen geïnteresseerd in de oude Perzische waarden. Veel mensen, vooral in landen buiten Iran, vieren dit feest.