In een online conferentie op donderdag 24 juni 2021 hebben mensenrechtenexperts en juristen zich uitgesproken over de gevolgen van het feit dat Ebrahim Raisi president van het Iraanse regime is geworden, en over de rol die de internationale gemeenschap moet spelen om de autoriteiten van het regime ter verantwoording te roepen voor hun misdaden.

De uitkomst van de schijnverkiezingen van 18 juni in Iran was de keuze van Raisi als de volgende president van het regime. De internationale gemeenschap reageerde verontwaardigd, vooral vanwege de directe rol van Raisi in de massamoord op meer dan 30.000 politieke gevangenen in het land in de zomer van 1988.

Raisi was lid van de vier man sterke “doodscomités” die in heel Iran het lot van gevangenen moesten bepalen in schertsprocessen die slechts enkele minuten duurden. Deze “processen” maakten deel uit van een nationaal proces dat noch eerlijk noch vrij was, en het best in één woord kan worden omschreven als een aanfluiting.

De verkiezingen van het regime werden ook geboycot door de overgrote meerderheid van het Iraanse volk. Verslagen van meer dan 1.200 waarnemers, ondersteund door meer dan 3.500 videoclips uit 400 steden, bevestigen dat minder dan tien procent van de kiesgerechtigde Iraanse kiezers daadwerkelijk zijn stem uitbracht. Het Iraanse volk heeft glashelder gemaakt dat het niets minder wil dan een verandering van regime in Iran door het volk van Iran.

Geoffrey Robertson, QC , is mensenrechtenadvocaat, academicus en auteur. Robertson was rechter in hoger beroep bij de VN en van 2002 tot 2007 voorzitter van het oorlogstribunaal in Sierra Leone.

Dit was inderdaad een van de grootste misdaden tegen de menselijkheid, zeker de ergste die sinds de Tweede Wereldoorlog tegen gevangenen is begaan. Deze schertsrechtbanken waren niet eens rechtbanken. Raisi was een van de sleutelfiguren van deze processen. Hij was toen 28 jaar en plaatsvervangend openbare aanklager van Teheran. Het was gewoon een instantie die mensen naar de galg dirigeerde als ze niet bereid waren hun oppositie af te zweren. Raisi’s schuld is niet alleen publiekelijk bekend. Hij heeft toegegeven dat hij lid was van het doodscomité. Dit is niet alleen een misdaad tegen de menselijkheid, maar misschien zelfs een genocide. Dit was een onwettige uitoefening van de staatsmacht.

De Verenigde Naties hebben hier een slecht geweten over. Amnesty International waarschuwde destijds voor de massamoord, maar de VN kneep een oogje dicht. De rapporteur voor Iran was een naïeve diplomaat die de beschuldigingen jarenlang niet heeft doorgezet. De VN heeft de plicht een behoorlijk onderzoek in te stellen naar deze barbaarse daden in 1988. De VN zal moeten worstelen met het feit dat een van haar leden wordt geleid door een internationale misdadiger. Diplomaten zullen voorzichtig moeten zijn. Zij mogen nooit de bebloede handen van deze misdadiger schudden. Zijn aanwezigheid in elk internationaal forum zal dat forum schade berokkenen. Hij vormt een probleem dat eerst door de VN moet worden aangepakt. Zij moeten teruggaan en de gebeurtenissen van 1988, de leugens van de Iraanse vertegenwoordiger en de rol van Raisi in een van de ergste misdaden tegen de menselijkheid sinds de oorlog, opnieuw onderzoeken.

Nick Fluke is een vooraanstaand advocaat en emeritus-voorzitter van het Rechtskundig Genootschap van Engeland en Wales, waarvan hij 16 jaar lid is geweest.

Raisi heeft officieel verklaard dat hij trots is op zijn rol in de afslachting van politieke gevangenen. Dit moet voor ons allen een waarschuwing zijn. We mogen niet zwijgen.
Ik begrijp dat dit een leider is die – naar ik hoop – gemeden zal worden. Er zal een gebrek aan geloofwaardigheid zijn voor alles wat hij zegt. Toen hij zijn kandidatuur aankondigde beloofde hij armoede, corruptie en discriminatie te bestrijden. Hoe rijm je dat met zijn verleden? Hij kan geen kampioen tegen corruptie zijn. Het is interessant dat dissidenten de kiezers opriepen om de verkiezingen te boycotten. Hij won de verkiezingen zelfs met een zeer lage opkomst.

Kun je een gevangene die al berecht is, opnieuw berechten? Dit waren gevangenen die al in hechtenis waren van de staat. Daar is een groot juridisch probleem mee. Het lijkt erop dat het doodscomité gewoon een zuiveringsoperatie uitvoerde tegen mensen die hun stem tegen het regime verhieven. Iran heeft het op één na hoogste aantal executies, na China.
Iemand die zowel een geestelijke, een politicus, als een door de staat gefinancierde rechter is, is zeer moeilijk te verdrijven. Ik weet dat er grote bezorgdheid is over wat er binnen dit regime gebeurt.

Taher Boumedra, internationaal mensenrechtenadvocaat en coördinator van “Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Massamoord op Politieke Gevangenen in Iran in 1988 (JVMI)

Van nu af aan moeten de staten en de organisatie voor de mensenrechten van de VN ophouden Iran op te roepen om het bloedbad van 1988 te onderzoeken. Wij moeten oproepen tot een onafhankelijk internationaal onderzoek naar het bloedbad van 1988.

Hoe zit het met Ebrahim Raisi? Hij heeft een sleutelrol gespeeld in het bloedbad van 1988. Hij was plaatsvervangend procureur-generaal van Teheran en lid van het doodscomité. In 2017 stond Hassan Rouhani tijdens de verkiezingscampagne tegenover Raisi en zei tegen hem: “Je weet niets […] het enige wat je weet is hoe je moet martelen en executeren.” In de recente campagne gaf Raisi zijn rol bij de massa-executies toe en zei dat hij als rechter of aanklager de rechten van de samenleving moet verdedigen. Dit is een manier om zijn rol in het bloedbad van 1988 te rechtvaardigen.

In deze situatie sluit JVMI zich aan bij Amnesty International en roepen wij op Ebrahim Raisi te onderzoeken op zijn rol in vroegere en huidige misdaden tegen de menselijkheid en hem voor de internationale tribunalen te berechten. Staatshoofden kunnen immuniteit claimen. Maar we gaan niet wachten tot de immuniteit van Raisi is opgeheven om in actie te komen. We gaan in actie komen en deze situatie voorleggen aan het Britse systeem. Het zal onder advocaten worden besproken. Wat JVMI betreft heb ik de procedures die ik moet volgen. Het is moeilijk als het om staatshoofden gaat, maar voor degenen die geen staatshoofd zijn staat de Britse justitie extraterritoriale processen toe. Als het om Raisi gaat, zullen dit soort klachten hem het leven moeilijk maken. Hij zal moeten onderhandelen over zijn immuniteit als hij wil reizen. Het bewijs ligt klaar. Allereerst zijn er bekentenissen van de aanklagers zelf. En JVMI heeft veel andere documenten.

Wij zijn ervan overtuigd dat Raisi geen staat moet leiden of president moet worden. Hij hoort thuis in de Evin gevangenis of in de detentiefaciliteit in Den Haag.

Ambassadeur Lincoln Bloomfield Jr. is oud-voorzitter van het Stimson Center. Dhr. Bloomfield is ook onderminister geweest van zowel Buitenlandse Zaken als Defensie.

Welke vragen werpt het presidentschap van Raisi op voor de internationale gemeenschap? Welk beleid moeten regeringen volgen nu er geen toenadering tot de moellahs in het verschiet ligt? Wat moet de toekomst zijn van Iran als staat in de internationale gemeenschap?

Mijn boodschap is dat dit geen nieuwe vragen zijn. Ze zijn al jaren relevant. Het Westen heeft verzuimd de realiteit onder ogen te zien. Laten we duidelijk zijn. De stichter van het regime, Ayatollah Khomeini, en zijn opvolger, Ayatollah Khamenei, zijn beiden grote schenders van de mensenrechten.

In de 43 jaar sinds de revolutie heeft Khomeini de religieuze dictatuur gesticht en vervolgens zijn taak overgedragen aan Ali Khamenei. Khamenei had geen religieuze geloofsbrieven maar was betrouwbaar om het regime aan de macht te houden. En nu is Raisi nog betrouwbaarder om andersdenkenden hard aan te pakken. Maar sinds 2017, onder de zogenaamd gematigde president Rouhani, heeft Raisi mensen in de gevangenis gezet. Raisi heeft zijn rol sinds het bloedbad van 1988 voor onze ogen voortgezet. Dit regime probeert ten koste van de legitimiteit aan de macht te blijven.

De Iran-watchers in Washington zijn erg in de war. Zij denken dat het presidentschap van Raisi zal leiden tot een snelle terugkeer naar het nucleaire akkoord. Ze hebben in een illusie geleefd. Je ziet nu een relatief jonge apparatsjik president worden en zich klaarmaken om de volgende opperste leider te worden. Dit is een man die er alleen maar is om een dictatoriaal religieus regime in stand te houden. De westerse media hebben zich er toe beperkt om te zeggen dat dit een verandering is en dat dit een ultraconservatieve president is. Maar waar was de keuze in deze verkiezing?

We hebben twee vragen. Ten eerste, wat moet de wereld met Ebrahim Raisi? En ten tweede, wat doen wij met een vijandige en destructieve Islamitische Republiek? Het gaat niet alleen om Raisi. Zijn verkiezing heeft de negatieve trend alleen maar verduidelijkt.

Reza Fallahi is een voormalig politiek gevangene die in Londen woont.

Ik werd in september 1981 gearresteerd omdat ik het Iraanse verzet steunde en werd in 1991 vrijgelaten. Ik ben een van de weinige overlevenden van het bloedbad, waarvoor de planning eind 1987, begin 1988 begon. Ik herinner mij dat, toen het Iraanse regime de resolutie van 1988 in de Verenigde Naties aanvaardde, een hoge ambtenaar zei dat het lot van de politieke gevangenen spoedig zal worden herzien.

Het eigenlijke vervolgingsproces begon in juli 1988 voor gevangenen in wat zij “de rode categorie” noemden. Geen van de gedagvaarde gevangenen keerde terug. Ebrahim Raisi toonde zich bijzonder vijandig tegenover mij en mijn celgenoten. Zij vroegen vanwege het lidmaatschap van welke politieke organisatie wij gearresteerd waren, of wij in de Islamitische Republiek geloofden, of wij bereid waren tot bekering, enz. In totaal overleefden slechts 12 mensen in onze afdeling.

Als voormalig politiek gevangene maak ik mij zorgen over een herhaling van de gebeurtenissen van de zomer van 1988. Om te voorkomen dat het regime nog een bloedbad aanricht, moet de internationale gemeenschap, met name de Verenigde Naties, een einde maken aan de cultuur van straffeloosheid en een onafhankelijk onderzoek instellen naar het bloedbad en mensen als Raisi ter verantwoording roepen. Raisi is president geworden door zijn onvoorwaardelijke gehoorzaamheid aan Khamenei en zijn neiging om straffeloos te moorden en de dissidenten te onderdrukken.
Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om aan te kondigen dat ik een van de personen ben die in het Verenigd Koninkrijk een klacht tegen Raisi zullen indienen. Ik kan u verzekeren dat wij onze juridische inspanningen zullen voortzetten totdat hij voor het gerecht is gebracht.

De internationale gemeenschap moet het Iraanse volk beloven dat zij achter zijn fundamentele aspiraties staat en dat de wereld vandaag geen veilige plaats is voor de moordenaars van politieke gevangenen en het lijdende volk. De internationale gemeenschap staat vandaag voor een grote test, en het Iraanse volk wacht met spanning af wat de internationale gemeenschap zal doen tegen een wrede en onmenselijke moordenaar. Zullen de westerse landen en de Verenigde Naties zwijgen, zoals zij deden tijdens het bloedbad van 1988? Of zullen de misdadigers deze keer vastberaden worden aangepakt en zullen zij moeten boeten voor hun misdaden tegen de menselijkheid.